The economy of enterprise


Mehnatga vaqtbay haq to’lash



Download 1,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet156/240
Sana29.12.2021
Hajmi1,56 Mb.
#86037
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   240
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi t

Mehnatga vaqtbay haq to’lash tarif tizimida ko’zda tutiluvchi ishlab berilgan 
vaqt - kalendar vaqt emas, balki normativ vaqt uchun to’lanadigan haqni anglatadi. 
Vaqtbay-mukofotli  haq  to’lashda  ishchi  ishlab  bergan  vaqtiga  haq  olishdan 
tashqari, ushbu ish haqiga ma’lum bir foiz hisobida mukofot ham oladi. 
Mehnatga akkord haq to’lash tizimi mehnatga ishbay haq to’lashning bir turi 
bo’lib,  uning  mohiyatiga  ko’ra,  bunda  bajarilishi  kerak  bo’lgan  ishlarni  muddatini 
ko’rsatgan holda baholash amalga oshiriladi. 
Korxonada  quyidagi  hollarda  akkord  haq  to’lash  tizimidan  foydalanish 
maqsadga muvofiq hisoblanadi: 
* korxona  biron-bir  buyurtmani  o’z  vaqtida  bajara  olmasa  va  buning  uchun 
shartnomaga asosan yirik miqdorda jarima to’laydigan bo’lsa; 
* korxonaning to’xtab qolishiga sabab bo’luvchi favqulodda vaziyatlar (yong’in, 
sel, zilzila, suv toshqini  yoki jiddiy sabablarga ko’ra asosiy texnologik liniyalarning 
ishdan chiqish hollari) ro’y berganda; 
* alohida  ishlarni  bajarishga  o’ta  zarurat  tug’ilganda  yoki  korxonada  yangi 
asbob-uskunalar ishga tushirilganda. 
 
110 


Ko’pchilik  korxonalarda  ish  haqini  hisoblash  tarif  tizimi,  ayniqsa  uning  tarif 
stavkasi va tarif setkalari kabi elementlari asosida amalga oshiriladi. 
Tarif  stavkasi
−turli  guruh  va  kategoriyadagi  ishchilarning  vaqt  birligidagi 
mehnati  uchun  to’lanuvchi  haqning  mutlaq  (absolyut)  o’lchamidir.  Minimal  tarif 
stavkasi yoki birinchi razryadli stavka boshlang’ich hisoblanadi. U eng oddiy mehnat 
turiga to’lanuvchi haq darajasini belgilab beradi. 
Tarif  setkalari  mehnatga  haq  to’lashdagi  mutanosibliklarni  malaka  darajasini 
hisobga olgan holda, belgilash uchun xizmat  qiladi. U tarif razryadlari va ularga mos 
keluvchi  tarif  koeffitsientlari  yig’indisini  ifodalaydi.  Tarif  koeffitsientining  eng  past 
razryadi  birga  teng  deb  olinadi.  Undan  keyingi  tarif  razryadlari  mos  keluvchi  tarif 
stavkalari  birinchi razryadli tarif stavkasidan necha marta katta bo’lishini ko’rsatadi. 
Kadrlar,  mehnat  unumdorligi  va  ish  haqi  o’zaro  chambarchas  bog’liq  bo’lgan 
tushunchalar hisoblanadi. Har bir korxonada mehnat va ish haqi bo’yicha reja tuzilib, 
uning  maqsadlari  ishchi  kuchidan  foydalanishni  yaxshilash  zahiralarini  topish  va  bu 
asosda mehnat unumdorligini oshirishga qaratilgan bo’lishi lozim. Bu rejalarga ko’ra 
mehnat  unumdorligining  o’sish  sur’ati  o’rtacha  ish  haqi  suratlaridan  tezroq  o’sishi 
lozim. 

Download 1,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish