Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

possibilis
лозим бўлган. Ижро этилиши мумкин бўлган престация табиий қонунларга
ва қарздорнинг жисмоний имкониятларига зид келмаслиги шарт бўлган.
Бажарилиши табиий ёки жисмоний жиҳатдан мумкин бўлмаган ҳаракатлар 
мажбурият муносабатларининг ўрнатилишига олиб келмаган: impossibilium
nulla est obligatio ; 

---

163 
б) Мажбурият престацияси ахлоқ нормаларига – bonos moresга зид 
келиши мумкин бўлмаган. Ахлоқ нормаларига зид келадиган мажбурият 
престацияси ҳақиқий эмас деб топилган; 
в) Мажбурият престацияси ҳуқуққа зид бўлмаслиги ёки қонун билан 
тақиқланмаган бўлиши лозим. Ҳуқуқий тартиботнинг умумий тамойилларига 
зид келадиган мажбурият престацияси ҳақиқий эмас деб топилган. Leges
minus quam perfectae ёки leges imperfectae кўрсатмаларида назарда 
тутилган мажбурият престациялари бу ҳолатдан мустаснодир, чунки улар
ҳуқуққа зид бўлса ҳам айрим ҳуқуқий оқибатларни келтириб чиқарган; 
г) Мажбурият престацияси аниқ белгиланган ёки белгиланиши мумкин 
бўлиши шарт бўлган (obligationis certae). Аниқ белгиланган престацияда 
мажбурият ўрнатилган пайтда қарздор нима ва қанча бериши шартлиги
маълум бўлган; аниқланиши мумкин бўлган престацияда эса, мажбурият 
ўрнатилган пайтда қарздор нима ва қанча бериши маълум бўлмаган, лекин 
кейинчалик престация предмети ва қарз ҳажмини аниқлаш учун керак 
бўлган элементлар мавжуд бўлган (obligationis incertae). Қарздор нима ва 
канча бериши аниқ бўлмаган ва кейинчалик аниқланиши мумкин бўлмаган
престациялар мажбуриятнинг бекор бўлишига олиб келган; 
д) Мажбурият престациялари пул суммасида аниқ белгиланган бўлиши 
шарт бўлган (pretio aestimatilis). Бу иқтисодий муомала қонунлари бўйича, 
белгиланган қийматга эга бўлган акциялар мажбурият престацияси бўла 
олади, дегани эмас. Рим ҳуқуқий тартиботи кўрсатмаларига биноан ва 
айнан obligationes in faciendo ва in praestando кўрсатмалари бўйича кўпгина
ҳаракатлар иқтисодий жиҳатдан қийматга эга бўлмаса ҳам, бу 
ҳаракатларнинг бажарилмаслиги Рим судларининг қарорлари бўйича, пул 
суммасида белгиланиши мумкин бўлган, яъни Рим ҳуқуқи нормаларига 
кўра, иқтисодий муомала қонунларига бўйсунган ҳаракатлар пул суммасида 
белгиланиши билан бир қаторда бундай табиатга эга бўлмаган, лекин Рим 
судларининг қарорига кўра, зарарни қоплаш ёки кредиторга қарздор 
тўлаши шарт бўлган poena privata кўринишига айлантирилиши мумкин
бўлган ҳаракатлар белгиланган.