2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Triticale
birinchi qismi 
Triti
cum 
(bug„doy) va ikkinchi qismi Se
cale
(javdar) so„zlaridan olingan. Tritikalening 
kuzgi va bahorikor shakllari mavjud.
Hosildorligi:
Sharoitga qarab don hosili 5-8 t/ga, ko„kati 40-55 t/ga ni 
tashkil qiladi.
Biologiyasi
. 
Urug„ini unib chiqishi uchun 20
o
C muqobil deb hisoblanadi, 
unib chiqishi minimum 5 
o
C va maksimum 35 
o
C kuzatiladi. Ekilgandan 5-7 
kundan keyin maysa o„sib chiqadi. Tuplanish bo„g„ini qishda 18-20 
o
C sovuqqacha 
chidashi mumkin. Tuplanish davri kuzda boshlanib bahorda davom etishi mumkin. 
Umumiy tuplanish darajasi 4-6, mahsuldor tuplanishi esa 2,5-3,5 bo„ladi.
Tritikale o„zidan changlanadigan o„simlik, ammo chetdan changlanishi ham 
mumkin. O„zbekistonda ekiladigan navlarning amal davri 165-210 kun atrofidadir. 
Rossiya hududida 250-325 kunga to„g„ri keladi. Tritikale namsevar o„simlik, urug„ 
unib chiqishi uchun 55% suv sarflanadi, amal davrida suvni nay o„rash va don 
shakllanish va to„lishish davrlarida ko„p talab qiladi. Tuproq unumdorligiga kam 
talabchan, har xil tuproqlarda ekilishi mumkin, ammo eng yuqori hosil qora 
tuproqlarda olinadi. Sho„rlangan va botqoqlangan tuproqlar noloyiqdir. Tuproq 
muhiti pH 5,5-7,0 bo„lishi mumkin. Oziqaga bo„lgan talabi kuzgi bug„doydan 
yuqori: 1 t don va tegishli somon yetishtirish uchun 40-50 kg azot, 13-16 kg fosfor 
va 36-40 kg kaliy sarflanadi. Oziqa elementlarini nay o„rash va don to„lishi 

---

121 
davrlarida ko„p o„zlashtiradi. Tritikale yorug„sevar uzun kun o„simligi. Kunning 
uzunligi 16-18 soat bo„lganda tez rivojlanadi.
 
Navlari:
Tritikalening 
donbop 
va 
ozuqabop 
navlari 
yaratilgan. 
O„zbekistonda rayonlashtirilgan navlari: «Norman», «Farxod», «Prag serebristiy».