|
ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1.
Баричев С.
“Криптография без секретов”. М.: Горячая Линия - Телеком,
2004.
2.
Alisher Mavlonov
. “Investigation of the possibility of using matrix
multiplication in asymmetric cryptographic systems”. THE JOURNAL OF
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES. VOLUME 2, ISSUE
10, 2021.
3.
А. В. Старченко, В. Н. Берцун.
“Методы параллельных вычислений”.
Издательство Томского университета 2013.
QAROR QABUL QILISH MODULLARINING BILIMLAR BAZALARI
Quchqorov Azamat Ne’matjon o‘g‘li
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
Urganch filiali magistranti
newtonbek@gmail.com
Annotatsiya: Katta bilimlar bazasi bilan ishlashda hal qilinayotgan muammoga
mos keladigan bilimlarni topish. Qayta ishlangan ma’lumotlar uni qayta ishlash
uchun zarur bo‘lgan qiymatlarning aniq ko‘rsatkichlarini o‘z ichiga olmaydi,
shuning uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish usulidan ko‘ra umumiyroq kirish
mexanizmini ishlab chiqish. Ushbu mexanizmning vazifasi ishchi xotirada mavjud
bo‘lgan ob’ektning ba’zi tavsiflari bilan ushbu tavsifni qondiradigan bilimlar
bazasi ob’ektlarini topishdir.
Kalit so‘zlar: Bilimlar bazasi, ma’lumotlar bazasi, MBB, qaror qabul qilish
moduli, interpretator, Dialog komponenti.
International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
476
Tibbiy axborot tizimining qaror qabul qilish modullarining tuzilishi ekspert
tizimlarining o‘xshash tuzilmalariga (funktsional bloklariga) mos keladi [1] va o‘z
ichiga olishi mumkin: interpretator, ma’lumotlar bazasi (MB [2]), ishchi xotira
(IX); bilimlar bazasi (BB); bilimlarni egallash moduli; tushuntirish komponenti;
dialog komponenti. Ma’lumotlar bazasi (ishchi xotira) bemorning ahvolini
aniqlash bo‘yicha hal qilinayotgan muammoni loyihalash parametrlari
vektorlarining dastlabki va oraliq ma’lumotlarini saqlash uchun mo‘ljallangan.
Ushbu atama tibbiy axborot tizimi va ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimining
(MBBT[3])
axborot-qidiruv
modullarini
loyihalashni
rasmiylashtirishda
ishlatiladigan atamalar bilan bir xil bo‘lib, tizimda saqlanadigan barcha
ma’lumotlarga, birinchi navbatda, uzoq muddatli.
Bilimlar bazasi (BB) bemorning mos qaydlar holatini belgilaydigan aniq
bo‘lmagan o‘zgaruvchilarning funktsiyalarini tavsiflovchi uzoq muddatli
ma’lumotlarni saqlash uchun mo‘ljallangan, shuningdek bemorning hozirgi holati
va bemorning etalon holati o‘rtasidagi solishtirish qoidalarini o‘rnatish orqali
bemorga retsept bo‘yicha tavsiyalar shakllantirish.
Interpretator ishchi xotiradagi dastlabki ma’lumotlardan va bilimlar
bazasidan olingan bilimlardan foydalanib, bemorning holati parametrlari vektori
komponentlarining haqiqiy qiymatlariga asoslanib, eng yaqin mos qaydlar holatini
aniqlaydigan qaror qabul qilish qoidalari ketma-ketligini
shakllantiradi,
shuningdek bemorga retsept bo‘yicha tavsiyalar beradi.
Bilimlarni egallash moduli bilimlar bazasini bilimlar bilan to‘ldirish
jarayonini avtomatlashtirish uchun mo‘ljallangan.
Tushuntirish komponenti qaror qabul qilish moduli muammoning yechimini
qanday shakllantirganini, qanday bilimlardan foydalanilganligini tushuntiradi, bu
foydalanuvchining natijaga ishonchini oshiradi, shuningdek, axborot tizimini
sinovdan o‘tkazishni soddalashtiradi.
Dialog komponent muammoni hal qilish jarayonida ham, bilim olish va ish
natijalarini tushuntirish jarayonida ham foydalanuvchi bilan do‘stona interfeysni
tashkil etishga qaratilgan.
Quyidagi rasmda qaror qabul qilish modullari tarkibiy qismlarining o‘zaro
bog‘liqliklari ko‘rsatiladi.
International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
477
1-rasm. Qaror qabul qilish modullari tarkibiy qismlarining o‘zaro
bog‘liqliklari
Boshqariluvchi bilimlar fokusirovka qilishga va hal qilishga bo‘linadi.
Bilimlarni yo‘naltirish ma’lum bir vaziyatda qanday bilimlardan foydalanish
kerakligini aniqlaydi va farazlarni tekshirishda foydalanishga mos keladigan eng
istiqbolli ob’ektlar yoki qoidalar haqida ma’lumotni o‘z ichiga oladi. Hal qiluvchi
bilimlar mavjud vaziyatga mos keladigan bilimlarni qanday izohlashni tanlash
uchun foydalaniladigan ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Ushbu bilim berilgan
muammoni hal qilish uchun eng samarali bo‘lgan strategiyalar yoki evristikalarni
tanlash uchun ishlatiladi.
International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
478
2-rasm. Bilimlar bazasi strukturasi.
Xulosa
Tibbiyot xodimi qayta ishlashi kerak bo‘lgan ma’lumotlar hajmining ortishi
tibbiyot muassasalaridagi turli muammolarni hal qilish uchun maxsus dasturiy
ta’minot tizimlaridan foydalanish vazifasini qo‘yadi. Tibbiyot muassasalarini
boshqarish va bemorlarni saqlash bilan bog‘liq vazifalar alohida ahamiyatga ega.
Tibbiyot muassasalari uchun axborotni boshqarish tizimini ishlab chiqish
modellashtirish, optimal loyihalash, ma’lumotlar va bilimlarni qayta ishlash
usullarini ishlab chiqish muammolarini hal qilish bilan bog‘liq. Vazifalar
rasmiylashtirish qiyin bo‘lgan vazifalar sinfiga tegishli bo‘lib, ularni hal qilish
tibbiy faoliyat jarayonlarini, ma’lumotlarni yig‘ish, qayta ishlash, saqlash va
uzatish jarayonlarini etarli darajada tavsiflovchi modellardan foydalanish bilan
bog‘liq.
International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
479
Foydalanilgan manbalar
[1]. Ekspert tizimlari: ishlash tamoyillari va misollar / Ed.
R. Forsit. - M.: Radio va aloqa, 1987. - 233 b.
[2].
https://tami.uz/matnga_qarang.php?id=933
Murojaat vaqti: 25.04.2022 20:58
[3].
https://www.terabayt.uz/uz/post/ma-lumotlar-bazasi-va-ma-lumotlar-bazasini-
boshqarish-tizimi-mbbt-tushunchalari-urtasidagi-farq
Murojaat vaqti: 25.04.2022 21:00
Do'stlaringiz bilan baham: |
