Lxxxil амир соҳИБҚироннинг бағдоддан қайтиб, табриз томон

IV. (434) ЎША ПАЙТДА АМИРЗОДА УМАР НОМИГА МАВЛОНО
ШАМСИДДИН МУНШИЙ ҚАЛАМИ ИЛА БИТИЛГАН (СОҲИБҚИРОН
АМИР ТЕМУР) ҲУКМИ 
Ҳукм қуйидаги иборалар билан бошланган эди: "Ҳува ал-ғанийу; ал-ҳукму лиллоҳи 
таоло; ал-қудрату лиллоҳи таоло; ал-мулку лиллоҳи таоло; Темур Кўрагон сўзимиз! 
(Таржимаси): <У (Аллоҳ) — ғаний эрур; ҳукм Аллоҳ таоло ҳукмидир; қудрат Аллоҳ 
таоло қудратидир; мулк Аллоҳ таоло мулкидир>; Тсмур Кўрагон сўзимиз! 
Оға-инилар, ўғлонлар, фарзандлар, кусвлар, улус, туман, ҳазора ва сада амирлари 
билсинлар! (Тақдир) хатларини битувчи муншийлар ва Тангри (ҳукмлари) дафтарининг 
ҳисобчилари (бўлмиш) фаришталар: <Мсн ерда бир халифа яратмоқчиман> ,— (деган оят) 
ҳукмини имзолаш пайтида,— <ссн истаган кишингга мулк ато қилурсан> , — (ояти 
сўзларидан иборат) салтанат ва жаҳондорлик фармони ҳамда давлат ва комронлик буй-
руғи матнини (Қуръони карим оятида ҳазрат Сулаймон тилидан),— <бизга 
(подшоҳларга бсрилган) барча нарса-лардан берилди> , — (деган) муҳр ила 
бсзатмишлар ҳамда (оятда),— <Парвардигорим, мснга бирортаси учун муяссар 
бўлмайдиган бир мулк ^адя этгин>
4
,— (дсган) дуони ўлкаларни забт қилмоқ учун ижобат 
этмишлар. Натижада, бахт юлдузи балҳиб, рубьи маскуннинг инон-ихтиѐри қўлга 
киритилмиш. <Бу Эгамнинг фазлу марҳаматидандир , ҳамду сано бутун оламлар 
хожаси Аллсц учундир> . Саъй-^аракатни ободончилик ва фуқаро фаровонлигига 
йўналтиришни 
ҳукмдордик 
йўл-йўриқла-рининг 
фарзларидан 
ва 
жаҳондорлик 
суннатларидан дсб билдик. Чунки бу (Аллоҳнинг мазкур) инъоми ва неъ-матининг 
шукронаси орур. Аллоҳга хамду сано ва унинг инъомига (шукроналар бўлсин). Чунки 
салтанат чўққнси юксалди ва мақсад амалга ошди. <Бу Аллоҳнинг сразл.у марҳамати, уни 
ўзи хохлаган кишисига ато этур>
7
. 
Ҳозирги ва^тда, азиз фарзандлардан ҳар бирини, <Аллоҳ уларнинг умрини узун қилсин>, 
қўл остимиздаги мамлакат-нингбир тарафини бошқармоққа тайинлаетган эканмиз, су-юкли, 
ҳурматли, шон-шуҳратли, арзигули, саодатли, хуш-феъл, улуғ Тангри раҳматига лойиқ 
фарзанд, яъни ҳастимиз фароғати ва наслимиз чироғи бўлмиш Умар баҳодирни, <Ал-лоҳ 
унинг умрини узоқ қилсин>, меҳрибонлик ва иноят юзасидан ҳамда кўпдан-кўп сийлов ва 
махсус лутф кўрсатиб, Форс ва Кирмон мамлакатларини то Ҳурмўз ва Ироқи Ажам-гача; 
Райдан то Озарбайжон, Аррон, Муғон, Қаробоғ, Жий-лонгача барчасини; Ширвон, Шамохий 
ва Дарбанддан то Боб-ул-Абвобгача; Гуржистон, Абхоз, Курдистон, Дисрбакр ва Ироқи 
Арабдан то Ҳилсозгача; Рум ўлкасидан то Истанбул ва Фарангдиѐригача; Шом 
дисриниИскандариява Мисрнинг Нил (дарѐси)гача салтанат, эл сўраш, эгалик ва бошқариш 

---

учун (435) тайинладик ва (ушбу ҳудудни унга) ишониб топширдик. Улардаги барча 
ишларни ҳал қилмоқ ва манъ этмоқ жиловини унинг бошқариш кафтига ва баҳодирлик 
чангалига тутқаздик. Жаҳон бўйсунувчи ва доим ўз кучини йўқотмайдиган бу ҳукм (барча) 
ўлкаларга эълон қилинди. Токи мазкур мамлакатнинг подшоҳлари, ҳокимлари, волий-лари, 
амирлари, улуғлари, садрлари, зодагонлари, акобир-лари, аъѐн, ашроф ва таниқли 
(кишилари) номи юқорида эслатилган энг азиз фарзандни ул жойлар салтанат тахти ва 
вилоятларининг эгаси, нуфузли ҳокими ҳамда арзигулик ^укмдор деб билиб, муҳим ишларда 
ва гортнинг барча за-руратларида тўла-тўкис унга ва унинг ноибларига мурожаат қилсинлар; 
унинг мамлакат ободончилигининг асл низоми ва улар осойишталигининг мазмун-
моҳиятидан иборат бўлмиш фармони ва буйруғидан бош тортмоқни лозим топ~ масинлар; 
унинг сўзсиз адолат ва ҳақиқатни кўзловчи ам-рини ва тақиқлаганини итоат билан бош 
устига, деб қабул қилсинлар; фармонбардорлик ва хизматкорликнинг тўғри йўлидан бошқа 
^еч қандай йўлни изламасинлар; уни ва унинг ноибларини мамлакатда (содир бўладиган) 
муаммо-ларни бартараф этишда қўли устун, қудратли, соҳибихтиср ва тўла ҳуқуқли, деб 
билсинлар; унинг фармони ҳудудидан бош чиқарган ҳар қандай бахти қора, шубҳасиз, 
ҳаѐтнинг кундалик минг турли ҳодисалари дастидан ср билан яксон бўлғусидир, ихлос 
оѐғини итоат доирасига қўйган ҳар бир саодатли киши эса, унинг бахтисрлик этагини тутса, 
сўзсиз мартабаси улуғ бўлғай. 
(Номи) юқорида эслатилган суюкли фарзанд ҳам, ўз навбатида, (зиммасига юкланган) 
ушбу улуғ ишни шу йўсинда олиб борсинки, токи у адолат, ҳа^иқат, ҳукмдорлик 
заруриятлари ва раиятпарварлик учун кафо-лат бўлаолсин ҳамда унинг қоидаларига 
шундай бир тарзда амал қилсинки, токи у оламнинг ободлиги ва инсоният тинч-
тотувлиги билан якун топсин; солиҳ ки-шилар аҳли тақво ва иршод, асҳоби сидқ ва 
ҳаь^парвар-ларни цўллаб-қувватлаш ва эъзозлашда, масжид ва мад-расаларни 
таъмирлашда ва хайрли даргоҳларни кўпайтиришда тиришқоқлик намойиш этиб, 
муфсидлар, авбошлар, жиноятчилар ва қаро^чиларни ҳамда шариатга хилоф ишларнинг 
кўпайишини ва нолойиқ қонун-қоида-ларни таг-туги билан йўқотишни зарур ва лозим, 
деб билсин. Шундагина мамлакат ишлари бир текис боради: салтанат мавқеи ва тўғри йўл-
йўриқ барқарор бўлади. <Кўмак ва омад Аллоҳдан>. 
Ҳар икки томон шунга риоя қилсинлар ва юксак орзу-умидлар олий муҳр ила 
имзолангани ва безатилгани учун унга ишонсинлар. Ҳижрий саккиз юз олтинчи йил 
улуғ шаъбон ойининг охирларида (милодий 1404 йил март ойининг ўрталарида)
битилди". 
Амирзода Умар ва амир Жаҳоншоҳ уларнинг ихтиѐридаги аскарлар билан Озарбаижон 
томон йўл олдилар. 

---

(Амир Соҳибқироннинг) султонлик байроқлари Султо-ния томон ҳаракат қилди. (Уша 
йил) еттинчи шавволда (1404 йил 18 апрел) жаҳон аҳлининг ҳукмдори ва шаҳзодаси
Халил Султон баҳодир,— унинг қабри узра Аллоҳнинг нури ѐғилсин,— Самарқанд 
томондан етиб келди ва улуғ даргоҳга ул томон янгиликлари ва аҳволини бевосита 
арзга стказди; (дилларда) шодлик, хурсандчилик, хуррамлик ва осудалик ортди.