G qarshiboyeva, J. Majidov, A. Sharafitdinov

 
Test o‘tkazish yuzasidan ko‘rsatma
UDO testini bajarish uchun bolaga yoki sinalayotgan guruhdagi 
bolalarga qog‘oz va albatta qora hamda rangli qalam (hech bo‘lmasa 
asosiy oltita ranglar) va o‘chirg‘ich tavsiya etiladi. An’anaviy test 
o‘tkazish vaziyatida bolaga o‘rtasidan ikkiga buklangan holda standart 
oq qog‘oz beriladi. Qog‘ozning birinchi betining yuqori qismiga 
bosma harflar bilan «UY», ikkinchi va uchinchi betning yuqori 
qismiga esa «DARAXT» va «ODAM» so‘zi yoziladi.
To‘rtinchi betiga bolaning ismi, sharifi va tekshiruv 
o‘tkazilayotgan sana yoziladi. Agar bola hamma rasmlarni bitta 
qog‘ozga chizishni maqul ko‘rsa, uni to‘xtatish tavsiya etilmaydi. 
Psixolog bolaga shunday deydi: «Iltimos, imkoning boricha uy, 
daraxt, odam rasmini chizib ber. Iltimos, rasm chizayotganingda, 
erkak kishining rasmini chiz». Barcha aniqlashtiruvchi savollarga 
psixolog javob berishi zarur. Bunda bolaga rasmning sifati va u 
qanday ranglarni tanlashi muhim emasligi, asosiysi, bola vazifani 
bajonidil bajarishi va u uy, daraxt, erkak rasmini o‘zi qanday tasavvur 
qilishini tushuntirishi lozim.
Vazifani bajarish vaqtida bola harakati xususiyati haqida qisqa 
qaydlar qilinadi. Odatda barcha tasodifiy fikrlar, barcha harakatlar 
yozib boriladi. Bola rasm chizishni tugatayotgan paytda, unga bir 
qator 
savollar 
bilan 
murojaat 
qilinadi. 
Taxminiy 
savollar 
qo‘llanmaning oxirida berilgan. Rasm bo‘yicha savollar suhbatga 
aylanib, bolaning hayotiy tasavvurlari va atrof -muhitda mavjud 
narsalarni emotsional idrok etish haqidagi ma’lumotlarni berishi zarur.
 

---

105 
Natijalar tahlili
Biz R. Bens, S. Kaufman, B. Guddinaf, S. R. Reynolds, G 
Xomentaustkas va R. F. Belyauskayte (1983) ishlanmasiga asoslangan 
tahlillar tizimini taqdim etamiz.
UDO testini miqdoriy baholash uchun sifat ko‘rsatkichlari 
quyidagi belgilar to‘plami bilan guruhlashtirilgan:
1.
– himoyasizlik; 
2.
– xavotirlik; 
3.
– o‘ziga ishonchsizlik; 
4.
– o‘z-o‘zidan qoniqmaslik hissi; 
5.
– g‘amginlik; 
6.
– ziddiyat (frustratsiya) ; 
7.
– muloqotda qiyinchilik; 
8.
– tushkunlik.
Har bir belgi to‘plami ballar bilan baholanuvchi bir qator 
ko‘rsatkichlardan iborat. Agar ko‘rsatkichlar qatnashmasa, u holda nol 
qo‘yiladi. Belgilar ishtiroki 1 ball bilan baholanadi. Har bir belgilar 
to‘plami bo‘yicha yuqori ball 8-10 ballni tashkil etadi. Ballar hisobi 
uchta rasmni o‘z tarkibiga oladi. Masalan, agar bolaning rasmida 
shtrixlar ishtirok etsa, shu belgilar to‘plamda muhim bo‘lgan shtrixlar 
uchun ballar hisoblab chiqiladi. Shunday qilib, har bir belgilar 
to‘plami bo‘yicha aniq ballar miqdori yig‘iladi.