Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

Yormalarning kimyoviy va fizik tarkibi, ularni chiqindilardan 
tozalash usullari 
Yormabop donlardan ishlab chiqarilgan yormalarning kimyoviy va 
fizikaviy tarkibi 35-jadvalda berilgan. Jadval raqamlaridan ma’lum 
bo‘ladiki, yormalar tarkibidagi oqsillar - 7-23,0 %, yog‘lar 
0,
6-6,2 %, kraxmal - 47,4-73,7 
%,
qand - 1,1-3,4 %, uglevodlar 
-
1,7-9,6 
%,
kul modda esa 0,5-2,6 % ni tashkil qiladi. Bundan tashqari, 
yormabop donlar har xil mineral (makro va mikro element) lar (Ка, K, 
Mg, Sa, R, G‘e) ga boy. 
Yormalar turli vitaminlarga ham boy. Yormalarning ozuqaviy 
qiymati, yormalardagi kimyoviy moddalar ularning inson organizmida 
hazm bo‘lishiga bog‘liq (35-jadval). 
Don massasidan turli chiqindilar yoki yovvoyi o'simlik urug‘- larini 
ajratib olish ularning tarkibiga bogMiq. 
Don va chiqindilarning tarkibini aniqlagandan so‘ng ularni tozalash 
usullari va texnologik jarayonlarda foydalaniladigan uskunalar aniqlanadi.
Don massasidagi chiqindilarning o‘lchami (uzunligi, eni va qalinligi), 
og‘irligi (solishtirma og‘irligi, hajmi), aerodinamik xususiyatlari, shakli, 
yuzasining 
holati 
va 
uning 
tavsifi, 
ishqalanish 
koeffitsienti, 
mustahkamligi, qayishqoqligi, rangi va boshqalar asosida dondan farq 
qilishi turli usullar yordamida amalga oshiriladi. 
1 9 6
 

---

Don massasini ko‘rsatilgan fizik xususiyatlarini hisobga olgan hoida 
tozalash qoMlanmaning so'ngi boblarida to‘liq bayon etilgan. 
Yorma zavodining don tozalash bo‘limida don turiga ko‘ra 
uskunalarning texnologik jarayonlarda ketma -ket o‘rnatilishi 35- jadvalda 
ko‘rsatilgan. 
35-jadval
 
Yormalarning kimyoviy tarkibi ea ozutspik qimmati 
Yormalar 
ning no mi
Yeyishli qismining 100 g iga to‘tri keladigan asosiy moddalar 
miqdori, %hisobida
Oziqaviy
qiymati
kkal/kj
suv
Oqsil
yog‘
Krax
mal
qand
boshqa
uglevod-
lar
Kul
dor
ligi
Grechixa
14.0
12,6
2,6
63,7
2,0
2,3
1,7
329/1377
Guruch
14,0
9,5
1,9
64,8
2,1
5,3
1,3
329/1364
Suk
14.0
7,0
0,6
73,7
1Д
2,4
0,7
323/1351
Suli
12,0
12,0
2,9
64,8
1,7
3,8
1,1
334/3327
Gerkules
12,0
11,9
5,8
54,7
2,9
9,6
2,1
345/1444
Arpa
14,0
13,1
6,2
59,2
3,3
3,2
1,7
354/1485
Bug'doy
14,0
9,3
1,1
65,7
1,6
6,4
0,9
324/1356
Manniy
14,0
11.3
0,7
70,3
1,3
1,7
0,5
326/1354
Roltava
14,0
12,7
1,1
68.1
2,5
-
0,9
325/1360
Artek
14,0
12,5
0,7
67,9
1,7
2,2
0,7
326/1364
Makkajo
1
-
xori
14,0
8,3
1,2
70,4
2,0
2,0
0,7
325/1360
Oqlangan 
no‘xat
14,0
23,0
1,6
47,4
3,4
6,9
2,6
323/1351
197

---