Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

HUKUMAT BOSHLIG„I 
—
 
davlatning hukumatiga boshchilik qiluvchi 
shaxslarning umumlashtirilgan nomi. Hokimiyatning oliy ijro organi rahbari. Turli 
davlatlarning konstitutsiyalarida qo‗llaniladigan nomlar orasida hukumat raisi, vazirlar 
kengashi raisi, vazirlar mahkamasi raisi, kansler, bosh vazir singari so‗z birikmalari 

---

113 
ko‗proq uchraydi. (parlament boshqaruvi mamlakatlarida – premer-ministr, kansler; 
prezident respublikalarida – prezident). Mas., sobiq SSSRda – bu Xalq Komissarlari 
Sovetining Raisi (1936-yilgi Konstitutsiyaga binoan), 1946-yildan e‘tiboran – SSSR 
Ministrlar Sovetining Raisi, 1990-yil 26 dekabrdagi islohotga ko‗ra (SSSR Vazirlar 
Mahkamasi joriy etilgach) – Bosh vazir. O‗zSSRda ham tegishlicha Xalq Komissarlari 
Sovetining va keyin Ministrlar Sovetining Raisi deb atalgan. Parlament boshqaruvi amal 
qiluvchi mamlakatlarda hukumat boshlig‗i davlat boshlig‗i tomonidan tayinlanadi. 
Odatda bu - g‗olib partiya yetakchisi yoki hukumat koalitsiyasi tarkibidagi partiya 
yetakchisi. O‗zbekiston Respublikasining amaldagi Konstitutsiyasiga ko‗ra, O‗zbekiston 
Respublikasi Bosh vaziri. ―Bosh vazir Vazirlar Mahkamasi faoliyatini tashkil etadi va 
unga rahbarlik qiladi hamda uning samarali ishlashi uchun shaxsan javob beradi‖ 
deyilgan ―O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to‗g‗risida‖gi Qonun (yangi 
tahriri)ning 15-moddasida. 
HUKUMAT INQIROZI 
— siyosatining tanazzulga yuz to‗tishi yoki mamlakat 
aholisining unga nisbatan ishonchsizlik bildirib hukumat iste‘fosini talab qilishi va 
hukumatning biror bir vazifani uddalay olmasligi oqibatida hukumatning qisman yoki 
to‗liq iste‘foga chiqishi. Agar hukumat yuzaga kelgan vaziyatni uddalay olmasa, 
parlament uni qo‗llab quvvatlashdan bosh tortadi va vazirlar mahkamasini istefoga 
chiqaradi. Hukumat inqirozi lider-yetakchilar va b.ruv shaklini almashuviga olib kelishi 
mumkin.