Z. Mamadiyarov, A. Norov, O‘. Haydarov

 
10.4. Slaydlar dizayni 
Slayd dizaynlarida nima bo‘lmasligi kerak? 
To‘liq tekst.
Inson, bir vaqtning o‘zida ham o‘qib, ham tinglay 
olmaydi. Agar slaydga ko‘p matn qo‘yilgan bo‘lsa, tinglovchi 
matnni o‘qiyotgan vaqtda, spikerni umuman eshitmaydi. 30 ta so‘z 
– slaydga qo‘yiladigan tekst miqdorining chegarasi. 

Ranglar va shriftlar xilma-xilligi
. Slaydni kamalakka aylanti-
rishning keragi yo‘q – ikki-uch xil rang yetarli. Bir xil shriftdan 
foydalangan ma’qul. Uzog‘i bilan ikki xil – asosiy matn va 
sarlavha uchun. 

Bir qatorga sig‘maydigan sarlavhalar.

Ko‘p sonli elementlar. 
Sxemalar bundan mustasno. Ular ham 
maksimal darajada oddiy bo‘lishi kerak. 

Sifatsiz rasmlar.
Yaxshi prezentatsiya qanday bo‘lishi kerak? 
Qiziqarli nom. Taqdimotga qiziqarli nom tanlash juda muhim, 
hatto kitob sotib olayotgan inson ham birinchi navbatda uning 
nomlanishiga e’tibor qaratadi. Odamlar prezentatsiyani aynan 
nomlanishiga qarab tanlashadi 

---

233 
Sonlardan foydalaning. 
“Taqdimot qilish to‘g‘risida 5 
maslahat”. 
1.
Savol qo‘ying.
“Taqdimotga qanday tayyorlanish kerak?”. 
2.
Qo‘shiq, film, badiiy asarlarning nomlari, ulardagi 
mashhur iboralarni ishlating. 
“Suyunchi! O‘zbekistonda korrup-
siyaga qarshi kurash e’lon qilindi”. 
3.
“
Hammasi ...... haqida”, “......., nima u?” kabi usullardan 
foydalaning. 
“Hammasi 
“ommaviy 
madaniyat 
haqida”, 
“Demokratiya eksporti” nima u?”. 
Dunyodagi eng yaxshi 15 ta prezentatsiyaning 8 tasining 
nomlanishida savol qo‘yilgan: “....qanday ishlaydi?”, “......uchun 
nima zarur?”, “Nima qilish kerak?” va hakozo. Prezentatsiyaning 
sirli nomlanishi ham tinglovchilarda qiziqish uyg‘otadi. 
Vizuallashtirish nima uchun kerak? 
-
nutqning murakkab mazmunini tushunishni yengillashtirish; 
-
aytilgan fikrning eng muhim jihatlariga urg‘u berish; 
-
tushuntirishni osonlashtirish; 
-
ayrim fikrlarni tinglovchilarning xotirasiga muhrlash; 
-
elementlar o‘rtasidagi aloqalarni ko‘rsatish. 
1.
Birinchi slayddanoq tinglovchi bu prezentatsiyadan nima 
olishini tushunishi kerak. Tinglovchini hayron qoldirishning 
keragi yo‘q, to‘g‘ridan-to‘g‘ri keyingi jarayonda uni nima 
kutayotganini ko‘rsatib bergan ma’qul. “Hamma narsaga yetkazish 
uchun stipendiyani qanday sarflash kerak”? 
2.
Qiziqish 
uyg‘otish. Tinglovchini qiziqtirish uchun 
motivatsiya uyg‘otish lozim. Taqdimotning foydali tomonini 
tushuntirish yoki intriga uyg‘otish kerak. “Foydasi: siz 
stipendiyani 20% ini qanday tejashni bilib olasiz”, 
3.
Tezis. Taqdimotning asosiy maqsadi, odamlarga o‘rgatish 
kerak bo‘lgan jihatlar yoritiladi. 
4.
Antitezis. Tanganing ikkinchi tomonini ham ko‘rsatish 
lozim. Bu tinglovchilarda ishonch uyg‘otadi va amalda 
uchraydigan muammolardan ogohlantiradi. 
“Tejash juda qiyin, chunki atrofda chiroyli narsalar juda ko‘p. 

---

234 
Agar o‘zingizni tuta olmasdan biron narsaga pul sarflagan 
bo‘lsangiz, bu qo‘rqinchli emas” 
5.
Xulosa. Yomon prezentatsiyalar “E’tiboringiz uchun 
rahmat!” so‘zlari bilan tugaydi. Taqdimot yakunida xulosa yoki 
qisqacha rezyume berish kerak. Spikerning taqdimotidan keyin 
tinglovchi hozir nima qila olishini tushunishi kerak. 
“Endi siz tejamkorlikning uch qoidasini bilib oldingiz. 
Bugun do‘konda birontasini qo‘llab ko‘ring”.