etilgan holda o‘quvchilarga o ‘qitish metodlarini o‘rgatishdan
iborat.
0 ‘quv jarayonida tarbiyaviy ishlami
olib borish,
mutaxassislikka
bo‘lgan
qiziqishlarini
shakllantirish
va
qobiliyatlarini rivojlantirish kasb-hunar kolleji o ‘quv
dasturlari
hamda hujjatlami to ‘g‘ri yuritish kabi muammolarni yechishga
yordam beradi.
0 ‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I. A. Karimov
kadrlar tayyorlash bo‘yicha Milliy dastur haqida gapirganlarida
“Har tomonlama yetuk yuqori malakali kadrlar tayyorlash
dasturimizning asosiy sharti bo‘lishi kerak” degan edi. Faqat
shunday kadrlar ta’lim, ilm-fan va ishlab-chiqarishning, umuman
iqtisodiyotning
raqobatbardoshligini
oydinlashtiradilar, belgi-
laydilar.
Intellektual hamda sanoati taraqqiy etgan mamlakatlarda ta ’lim
tizimining bosh maqsadi - bu raqkobatbardosh tovarlar yetishtirish
va yuqori malakali kadrlar tayyorlash orqali raqobatga kodir
xizmatlami ko‘rsatishdir. Bu mamlakatlarda kasbiy ta ’limning
iqtisodiy xizmatlari jamiyat taraqqiyotida tobora katta ahamiyat
kasb etmoqda. Yuqori malakali kadr tayyorlashda ta ’lim, ilm-fan
va ishlab-chiqarish qay darajada o‘zaro bog‘langan, o ‘zaro
hamkorlikka erishgan bo‘lsa, professional ta’limdan foyda
shunchalik ko‘p bo‘ladi.
AQSH, Frantsiya, Yaponiya kabi intellektual va sanoati
rivojlangan bir qator davlatlar tajribasining taxlili ko ‘rsatishicha
barcha pog‘onalarda yetishtiriladigan kadrlar
raqobatbardoshliligi
va kadrlar tayyorlashning sifati:
- ta’lim, ilm-fan va ishlab chiqarishning o ‘zviy bog‘langanligi;
- fan-texnika, texnologiya va iqtisodiyot borasidagi erishilgan
eng so‘nggi yutuqlarga asoslanib ishlab chiqilgan kasbiy ta ’lim
dasturlari hamda ta’lim muassasalari turlarining rang-barangligi;
- professional ta ’lim tizimini iqtisodiyotning ustuvor va foyda
keltiruvchi tarmog‘iga yo‘z o‘girganligi, asoslanganligi;
- ta ’lim muassasalarini zamonaviy o‘quv-uslubiy adabiyotlari
hamda moddiy-texnikaviy bazasi bilan ta ’minlanganligi;
- professional ta ’lim tizimiga yuqori malakali o ‘qituvchilar va
mutaxassislami jalb kilinganligi;
139
- ta ’lim
jarayonining
informatsiyalashtirilganligi
va
kompyuterlashtirilganligi;
- kadrlar tayorlash sifatini xolisona baholash va nazorat qilish
tizimining qo‘llanilganligi;
- intellektni o ‘lchash
va baholash, qobiliyat va shaxsiy
sifatlami o‘lchash va baholash, ulaming o ‘sishi muammolari
bo‘yicha, shuningdek kasbga yo‘naltirish muammolari bo‘yicha
psixologik
-
pedagogik
izlanishlar,
tadqiqot
ishlari ning
bajarilganligi;
Xorijiy mamlakatlar va Respublikamiz tajribasidan kelib
chiquvchi fikr-mulohazalar va xulosalar hamda yuqorida zikr
etilganlar, 0 ‘zbekiston Respublikasi hayotining barcha sohalarida
olib borilayotgan isloxotlar siyosatining beshta tamoyili kadrlar
tayyorlash Milliy dasturiga asos qilib olingan.
Kadrlar hayotiy tsiklining uchta asosiy bosqichida ulaming
malakasi yuqori bo‘lishini ta’minlashga kompleks yondoshish
Milliy dastur strategiyasining negizida yotadi.
Birinchi bosqichda kadrlarga bo‘lgan
ehtiyoj bashorat qilinadi
va
shaxs, jamiyat
va rivojlanayotgan
bozor
iqtisodiyoti
ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda muayyan talablar aniqlanadi.
Bunda oldindan aniqlanuvchi ildam malaka saviyasi o‘rganiladi.
Ikkinchi bosqichda kadrlar tayyorlash amalga oshiriladi. Bunda
umatilgan malaka saviyasi ta ’minlanadi.
Va nihoyat, uchinchi bosqichda kadrlardan kasbiy faoliyati
doirasida foydalanish bilan bog‘liq bosqichda ta’minlangan malaka
saviyasi qo‘shimcha kasbiy ta’lim (yoki o‘zi mustaqil bilim olish)
mikyosida davriy ravishda yangilanishi va ortib borishi kerak
bo‘ladi.
1. Birinchi maqsadlaridan biri
to‘g‘ri qaror qabul qilishni
o‘rganish.. Qat’iyatlik bo‘lmaslik kerak va o ‘ylamasdan
qabul
qilingan qarorlardan qochish zarur. Sanitar m a’orif jarayoni yangi
talab etilayotgan xulq va odatlarga negizida emas, bu yaxshi o'ylab
topilgan masalani yechimiga olib keladi.
2. Xatti-harakatni o‘zgartirish uchun, sabab yoki dalil kelitirish
uchun yetarli darajada bilish zarur. Shuni tasdiqlash kerakki bu
sizning istaklaringizni amalga oshishiga avtomatik tarzda olib
140
kelmaydi. Faqat istak bo‘lishi yetarli emas. To‘sqinliklar bilan
hamkorlik qilish zarur, chunki ularni oldini olish va yengib o ‘tishda
ko‘rnak beradi.
4. Hech qanday xatti-harakat m a’nosiz emas. Наг doim
“yaxshi” sabab yoki vajlar bor, qaysiki salomatlikni va to‘sqinlik
qiluvchi xatti-harakat larni yaxshilaydi.
Har bir xatti-harakat
xavfming o ‘z asl sababi mavjud. Boshqalarga yordam berib
xavfning sababini, sharti va muxokamasi, uning tadbiqi ijobiy
o‘zgarishga olib keladi.
5. 0 ‘z-o‘zini past baholash - ishtiyoqning manbasi hisoblanadi.
Ishtiyoqni bartaraf etish o‘zizmiz tomonidan uqtiriladi va
kamsitilishidan ogohlantiriladi.
6.Xatti-harakat ning ish holatida yangi yordam berish yo'llarini
o‘rganilmoqda, agar biz ko‘radigan bo ‘lsak buni jamiyat ham
qo‘llab-quvvatlaydi. Nisbatan ijtimoiy muhit va turli xil fikrlar
bo‘g ‘ini, xatti-harakat ning bir xil
turlarini tartibga solib
bo‘lmasligini ta’kidlaydi.35
Do'stlaringiz bilan baham: 
