Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat

Demografiya
– grekcha – demos – “
xalq
” va grafiya – “
tasvirlash
” 
so’zlaridan iborat bo’lib, aholi haqidagi fandir. U aholining soni, hududiy 
joylashuvi va tarkibini, ularning o’zgarishi va bu o’zgarishning sabablarini, 
aholidagi o’zgarishlar bilan ijtimoiy-iqtisodiy ma’lumotlarning aloqalarini o’ziga 
xos o’rganadi. Shuningdek, demografiya aholini takror barpo qilinishining 
qonuniyatlarini ochib beradi. Ko’rinib turibdiki, aholi geografiyasi bilan 
demografiya o’rganadigan masalalar bir biriga juda yaqin. Shuning uchun aholi 
geografiyasi demografiya o’rganadigan va aholiga taluqli bo’lgan demografik 
statistika tomonidan to’planadigan ma’lumotlardan keng foydalanadi. Demografiya 
ham o’z navbatida o’rganilayotgan demografik jarayon va ko’rsatkichlardagi 
geografik farqlar va u farqlarning sabablariga qiziqadi. Shunday qilib, aholi 
geografiyasi bilan demografiya o’rtasida birgalikda hal qilinishi kerak bo’lgan bir 
qator muammolar vujudga keladiki, bularni faqatgina ana shu ikki fan chegarasida 
vujudga kelgan yo’nalish – 
demogeografiya
hal qiladi.
Aholi geografiyasi etnografiya bilan ham chanbarchars bog’liq. Etnografiya 
– xalqlarning turmushi va madaniyati, vujudga kelishi va madaniy – tarixiy 
aloqalarini o’rganadi.
Etnografiya xalqlarning etnik birligi urug’, qabila, elat, millat, xalqlarning 
geografik tarqalishi bilan ham qiziqadi. Xalqlarning geografik tarqalishi 
masalalarini 
etnogeografiya
o’rganadi. Etnografiyani ayni vaqtda etnografiya 

---

16 
ham, aholi geografiyasiga ham kiritish mumkin, to’g’rirog’i, ular chegarasida 
vujudga kelgan yo’nalishidir.
Shunday qilib, aholi geografiyasining demografiya va etnografiya fanlari 
bilan aloqasi va hamkorligi juda yaqin va kengdir. Shu narsani qayd qilish kerakki, 
aholi geografiyasi aholini demografiya va etnografiyaga nisbatan chuqurroq va har 
tomonlama o’rganadi. Chunki, aholi geografiyasi aholini o’rganayotganda uning
xo’jalik va tabiat bilan aloqalarini chuqur tahlil qiladi, bu o’zaro aloqa va
munosabatlarning o’rganilayotgan har bir tumanda vujudga kelish xususiyatlarini 
aniqlaydi, aholi geografiyasi muammolarini shular bilan bog’lab tushuntiradi
1
.
3)