Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat

Depopulyatsiya
- aholi 
o’sishining to’xtashi, 
keyinchalik esa uning sonini 
kamayish jarayoni demakdir. 
YODDA 
TUTING 
Aholi ko’payishini NETTO koeffitsenti-R
o
>1 bo’lsa , aholi o’sib 
boradi va kengaygan aholi takror barpo bo’lishi sodir bo’ladi. Agar 
R
o
<1 bo’lsa aholi soni kamayib boradi va qisqargan aholi takror 
parpo bo’lishi yuz beradi. 
Agar R=o bo’lsa aholi soni o’zgarmaydi. 

---

49 
Dunyo bo’yicha tug’ilish ko’rsatkichlari
(davlatlar bo’yicha har 1000 kishi hisobida) 
Eng yuqori 
Eng past 
Niger-50 
Kanada-11 
Mali-44 
Puerto-Riko- 10 
Mozambik -45 
Gonkong-9 
Angola-46 
Yaponiya -8 
Chad-48 
Monako-6 
Dunyo bo’yicha - 20 
O’zbekiston - 23 
Dunyo bo’yicha o’lim ko’rsatkichlari 
(davlatlar bo’yicha har 1000 kishi hisobida) 
Eng yuqori 
Eng past 
Lesoto-20 
Beliz -4 
MAR-16 
Fransuz Gvineyasi-3 
Mali -15 
Bahrayn-2 
Nigeriya -14 
Qatar-1 
Zambiya -13 
Livan -5 
TA’RIF: Aholi takror barpo 
bo’lishini bir turdan ikkinchi 
turga (kengaygandan qisqargan 
aholiga) o’tishiga aytiladi. 
Demografik o’tish. 
BOSQICHLARI 

---

50 
Mavzu yuzasidan test topshiriqlari 
1.Aholi o’rtasida tug’lish jarayoniga ta’sir etuvchi asosiy omillar qaysilar? 
A. Biologik, iqtisodiy, siyosiy, harbiy va ekologik 
B. Biologik omil, rivojlanish, urbanizatsiya, din, migratsiya va demografik siyosat 
C. Tabiiy va antropogen omillar 
D. O’lim va nikohga kirish yoshi
2.Dunyo aholisi yiliga necha kishiga ko’paymoqda? 
A. 45 mln B. 60 mln C. 70 mln D. 80 mln 
3. Aholining takror barpo bo’lishida qaysi jarayon asosiy omil hisoblanadi.
A. Tug’ilish B. Nikohga kirish C. O’lim D. Ajralish. 
4.Aholi takror barpo bo’lishining qanday koeffitsentlari bor? 
A. Brutto va netto 
B. Umumiy va maxsus 
C. Xususiy 
D. Maxsus 
5. Aholi ko’payishining tiplari qaysilar? 
1-BOSQICH: tabiiy o’sish juda yuqori, tug’ilish va o’lim 
kam, o’lim tug’ilishga nisbatan juda past bo’ladi 
2-BOSQICH: tabiiy o’sish sekinlashadi, o’limning kamayishi 
kulminatsion 
nuqtaga 
yetadi, tug’ilishning kamayishi 
jadallashadi. 
3- BOSQICH: o’lim yuqori, tug’ilish darajasi past, o’rtacha umr 
ko’riah uzayadi aholi tarkibida qariyalar salmog’i o’sadi. 
4-BOSQICH: tug’ilish va o’lim tenglashadi. Depopulyatsiya 
jarayoni yuz beradi. 

---

51 
A. Demografik tanglik, demografik faollik 
B. Tug’ilish va o’lim 
C. Nikoh va ajralish 
D. Depopulyatsiya jarayoni 
6. Fanga “Demografik o’tish” iborasini kiritgan olim kim? 
A. Saushkin 
B. Nautstayn 
C. Baranskiy 
D.Maksakoviskiy 
7. Aholi o’rtasida umumiy tug’ilish darajasiga ko’ra qaysi davlat 1 o’rinda turadi? 
A. Xitoy B. AQSH C. Braziliya D. Hindiston 
8. Aholi ko’payishining bir turdan ikkinchi turga o’tishi nima deyiladi?
A. Demografik faollik. B. Demografik tanglik.
C. Demografik o’tish. D.Demografik holat.