Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin (ptt) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi

“Qeyri- üzvi dielektriklərin xassələrini və tətbiq sahələrini şərh edir ” 

Kondensatorlarda və elektron lampalarında əsas dielektriklər kimi nədən istifadə edilir? 

Mikafolidən izolyasiya materialları kimi hansı məmulatlar hazırlayırlar? 

Mikalent harada tətbiq edilir? 

Sintetik slüdanın təbii slüdadan fərqi nədir? 

Elektrokeramiki materiallar hansı materiallardır? 

Keramiki materiallar təyinatına görə neçə qrupa bölünürlər? 

Elektrotexniki farfor - elektokeramiki materialları harada tətbiq edirlər? 

Maye şüşə kütləsindən hansı materiallar hazırlayırlar? 

Mineral dielektriklər hada istifadə edilir? 

Asbest sementdən hazırlanmış elektroizolyasiya məmulatları harada tətbiq edilir? 

Polyarlaşmanın neçə növü vardır? 
4.3.1. Maye, qazşəkilli dielektriklərin xassələrini və tətbiq sahələrini təsvir edir 
 

Maye dielektriklər. Maye dielektriklər 2 qrupa ayrılır: 
– mineral yağlar; 
– sintetik dielektriklər. 
Transformator yağını və digər mineral elektroizolyasiya materiallarını nefti 
pilləli distillə yolu ilə müəyyən fraksiyalarına ayırmaqla alırlar. 
Transformator yağları güc transformatorlarına və yüksək gərginlikli divar açarlarına tökmək 
üçün işlədilir. Kabel və kondensator yağlarını yüksəkvoltlu kabellərin və kondensatorların kağız 
izolyasiyasına hopdururlar.
Maye 
dielektriklər 
tətbiq 
edilən 
avadanlığın 
konstruksiyasından, 
istismar 
şəraitindən 
və 
ekoloji 
təhlükəsizlikdən və s. asılıdır. Bütün bunlara əsaslanaraq maye 
dielektriklər bir sıra tələbləri ödəməlidir: 
– yüksək elektrik müqaviməti; 
–
yüksək elektrik möhkəmliyi; 
– istismar, saxlanma və texnoloji emal şəraitində yüksək 
stabillik; 
– oksidləşməyə qarşı yüksək davamlılıq; 
– yanğın təhlükəsizliyi, ekoloji təhlükəsizlik; 
– tətbiq edilən materiallarla uyğunlaşma və s. 
Transformatorlarda işlədilən maye dielektriklər əlavə 
funksiya da daşıyır. Onlar soyuducu kimi elektrik avadanlığının 
daxilində ayrılan istiliyi kənara verirlər. Bu isə onlardan yüksək 
Şəkil 4.21. Transformator yağı 

---

49 
istilik tutumuna və istilik keçiriciliyinə malik olmağı, aşağı işçi temperaturda özlülüyün az olmasını tələb 
edir. 
Güc kondensatorlarında hopdurucu kimi istifadə olunan mayelər aromatik birləşmələr əsasında 
hazırlanır. Onların özlülüyü az olmalı, hopdurulan izolyasiyanı yaxşı islatmalı, onu həll etməməli və 
şişirtməməlidir. 
Elektrik avadanlığının xarab olması çox vaxt qığılcım, qövs yaranması ilə müşahidə olunur, 
nəticədə onlar mayeni və ya onun buxarlarını alovlandıra bilər. Ona görə maye, onun buxarları və 
kimyəvi parçalanmanın qaz məhsulları alovlanmamalıdır. Alovlanmaya qarşı müqavimət mayenin 
yanma dərəcəsi ilə müəyyən olunur.