Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin (ptt) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi

Mineral dielektriklər  

 
Mineral dielektriklər (mineral elektroizolyasiya materialları) 
süxur (mərmər, talk-xlorit və asbest), yaxud süni material (asbest-
sement) şəklində tətbiq olunur. Mineral dielektriklərin bu qrupu 
elektrik qövslərinə yüksək dərəcədə dayanıqlığı və yüksək mexaniki 
xassələri ilə fərqlənir. Mərmər və talk-xloritdən lövhə şəklində 
hazırlanmış elektroizolyasiya məmulatlarından kəsən açarların və 
alçaq gərginlikli çevirgəclərin panellərinin və elektroizolyasiya 
bünövrələrin hazırlanması üçün istifadə edilir. 
Asbest sementdən hazırlanmış elektroizolyasiya məmulatları 
lövhələrdən, bünövrələrdən, arakəsmələrdən və qığılcımsöndürən kameralardan ibarətdir. Bir çox 
halda mineral dielektrikləri onlara parafin, bitum, stirol və s. hopdurandan sonra tətbiq edirlər. 
 

Dielektriklərin polyarlaşması 
Elektrik sahəsinin təsiri altında dielektrikin bağlı yüklərinin kiçik məsafədə yerdəyişməsi 
polyarlaşma adlanır. Polyarlaşma dielektrikin istənilən həcm elementində elektrik momenti yaradır. 
Müxtəlif materialların elektrik sahəsində polyarlaşma qabiliyyətini nisbi dielektrik nüfuzluğu 
kəmiyyəti xarakterizə edir. Bu kəmiyyət polyarlaşma prosesini xarakterizə edən makroskopik parametr 
olub, dielektriki olan kondensatorun tutumuna görə hesablanır. 
Polyarlaşmanın 2 növü var: 
1.
Polyarlaşma elektrik sahəsinin təsiri altında praktiki olaraq, ani, enerji itkisi olmadan, yəni istilik 
ayrılmadan baş verir. 
2.
Polyarlaşma tədricən baş verir və nəticədə dielektrikdə enerji itkisi yaranır, yəni dielektrik qızır. 
Birinci növ polyarlaşmaya elektron və ion, digər mexanizmlər isə reaksiya polyarlaşmasına aiddir. 
Polyarlaşmanın xüsusi növü rezonans polyarlaşmasıdır, o, dielektriklərdə çox yüksək tezliklərdə 
müşahidə olunur. 



Şəkil 4.20. Dielektriklər
 
4.2.2.
 
Tələbələr üçün fəaliyyətlər 

Təbii slüda ilə sintetik slüda haqqında məlumat toplayın və müzakirə edin; 

Sintetik slüdanın alınma texnologiyasını araşdırın və müzakirə edin; 

Təbii və sintetik slüdanın tətbiq sahələri haqqında məlumat toplayın və müzakirə 
üsulundan istifadə edərək ümumiləşdirmə aparın; 

Keramik elektroizolyasiya materiallarının tərkib hissələrini təyin edin; 

Yüksək gərginlikli dayaq izolyatorları haqqında məlumat toplayın və nümunə 
göstərməklə fikirlərinizi bildirin; 
4.19. 
Şüşə
 izolyator 

---

48 

Keramika izolyasiya materiallarının tətbiq sahələrini araşdırın və nümunələr göstərin; 

Elektroizolyasiya şüşələrinin tərkib hissələrini araşdırın və müzakirə edin; 

Kimyəvi tərkibinə görə şüşələr haqqında məlumat toplayın və təhlil edin; 

Şüşə lif izolyasiyanın üzvi lif izolyasiyadan fərqini təyin edin; 

Təbii və süni maye dielektriklərini müqayisə edin; 

Mineral dielektriklər haqqında məlumat toplayın; 

Elektron və ion polyarlaşmasını, reaksiya polyarlaşması ilə müqayisə edin; 

Rezonans polyarlaşması haqqında internet vasitəsilə məlumat toplayın və müzakirə 
edin.
4.2.3.
 
Qiymətləndirmə 
Aşağıdakı qiymətləndirmə meyarına əsasən qiymətləndirəcəksiniz: