Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin (ptt) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi

Polikondensat üzvi dielektriklər 
Yüksək 
polimer 
materialların 
bu 
qrupundan 
elektrotexnikada ən çox tətbiq edilənləri: rezol, yenilak, poliefir, polivinilasetal və epoksid qətranlardır.  
Rezol qatranlar termoaktiv materiallardır: onlar özlərinin son mərhələsində qızdırıldıqda 
yumşalmır. Elektrotexnika sənayesində rezol qatranlarından ən çox tətbiq olunanı bakelit qatranıdır .
Yenilak (novolak) da, rezol qatranları kimi, fenol ilə formaldehid arasında 
gedən polikondensasiya reaksiyası nəticəsində əmələ gəlir. Toz halında olan 
yenilak qatranına urotropin, boya və doldurucu qatdıqdan sonra qarışdırırlar. 
Qatışıqdan 140-160
0
S-yə qədər qızdırılmış polad pres-qəliblərdə alınan plastic 
kütlədən alçaq gərginlik elektrik aparatları (açar əsası və qapağı, patronlar) 
üçün hissələr həmçinin konstruksiya hissələri presləyirlər.
Epoksid qatranları elektrotexnika, cihazqayırma, radioelektrotexnikada 
elektroizolyasiya materialı kimi işlədilir. Mexaniki möhkəmliyin möhkəm 
olması onlardan konstruksiya materialı kimi raket və kosmik 
texnikada, aviasiya, gəmiqayırma və maşınqayırmada istifadə 
etmək imkanı verir.
O, yüksək keyfiyyətli yapışqanlar hazırlanmasında tətbiq 
edilir. Epoksid polimerlər əsasında kompaundlar da hazırlanır. 
Ftoroplastlar - flüor və xlor törəməli etilen əsasında yüksək 
molekulyar birləşmələrdir. Daha çox yayılan ftoroplast – 4-dür. O, 
yüksək kimyəvi davamlılığa, möhkəmliyə və istiliyədavamlılığa 
malikdir. Onlardan kimyəvi davamlı araqatqılar, yiv birləşmələri və 
kipkəclər üçün kipləşdiricilər hazırlayırlar. 
Şəkil 4.5. Polivinilxlorid boru 
Şəkil 4.6. Rezol qatranı 
Şəkil 4.7. Epoksid qatranı 
Şəkil 4. 8. Ftoroplast naqil 

---

44 
4.1.2.Tələbələr üçün fəaliyyətlər 

Termoplastik və termoreaktiv dielektrikləri araşdırın və venn diaqramı vasitəsilə 
müqayisə edin; 
Diaqram 4.1. 

Plastik kütlələrin komponentlərini araşdırın və təhlil edin; 

Polikondensləşmə yolu ilə alınan polimerləri araşdırın və müzakirə edin; 

Polietilendən hazırlanan materiallar haqqında məlumat toplayın. 
 
4.1.3.Qiymətləndirmə 
Aşağıdakı qiymətləndirmə meyarına əsasən qiymətləndirəcəksiniz: