Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin (ptt) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi

Elektrotexniki poladın xassələri. 
Keçirici material kimi işlədilən dəmir və polad n övlərini nəzərdən keçirək: polad və dəmir qırılmada 
çox yüksək mexaniki möhkəmliyə malik, ən ucuz və ən asan əldə edilən keçirici materiallardır. Lakin bir 
sıra qüsurları olduğuna görə onların tətbiqi məhdudlaşır. Dəmir və poladın korroziyaya dayanıqlığı çox 
azdır, yəni onlar havada tez oksidləşir - pas atır, misə və alüminiuuma nisbətən xüsusi müqaviməti 
böyükdür. 
Dəmir və polad maqnit material olduğu üçün dəyişən cərəyanda onların elektrik müqaviməti 
həddindən çox artır və xeyli miqdar cərəyan məftilin orta hissəsindən 
səthinə doğru sıxlaşdırılır. 
Atmosferdə korroziyadan mühafizə etmək üçün polad 
məftillərin üzərinə nazik sink qatı (0,016-0, 020 mm) çəkirlər.
Polad telləri hava rabitə xətlərində və az güclü elektrik verilişi 
xətlərində işlədirlər, məsələn, kənd yerlərində dirəklər arasında 
məsafə böyük olduğu üçün xəttin mexaniki möhkəmliyi təmin 
edilməlidir. Keçirici misə qənaət etmək məqsədi ilə polad məftillərdən 
nüvə və bimetal keçirici kimi istifadə edirlər.
Bimetal - səthi mis və ya alüminium təbəqəsilə örtülmüş 
poladdan ibarətdir. Bimetallik naqillər rabitə xətlərində, elektrik 
ötürücü xətlərində və s. tətbiq olunur. 
Sabit gərginlikdə işləyən məftillər hazırlamaq üçün tərkibində ən az qarışıq olan texniki dəmir 
növləri tətbiq edilir, çünki bu qarışıqlar dəmirin xüsusi müqavimətini artırır. Sabit cərəyan keçiricilərini 
hazırlamaq üçün ən yaxşı material marten dəmiri-armkodur.
2.3.1. Tələbələr üçün fəaliyyətlər 

Dəmirin tərkibində olan elementlərin faiz və miqdarını internet vasitəsilə araşdırın və 
onun diaqramını qurun; 
 Sxem 2.2. 

Zərərli qarışıqlar (kükürd və fosfor) dəmirin tərkibinə qatıldıqda onun keyfiyyətinin 
dəyişmə səbəbini araşdırın və müzakirə edin; 
sıra 1
sıra 3
0
2
4
6
1
2
3
4
5
sıra 1
sıra 2
sıra 3
 Şəkil 2.4. Elektrotexniki polad naqil 

---

29 
 

Polad tellərin tətbiq sahələrini araşdırın; 

Texniki dəmirdən istifadə edilmənin səbəbi haqqında məlumat toplayın. 
2.3.3. Qiymətləndirmə 
Aşağıdakı qiymətləndirmə meyarına əsasən qiymətləndirəcəksiniz: