«Молия» илмий журнали Ўзбекистон Республикаси Олий аттестация комис

3/2022
Молия ва бюджет
Qishloq xo‘jaligida keyingi yillarda korxonalarining moliyaviy resurslarini 
shakllantirishda o‘z mablag‘lariga qo‘shimcha ravishda tijorat banklari, budjetdan tashqari 
jamg‘armalar, kredit ittifoqlari kabi moliyaviy muassasalarning, shu bilan birga, davlat 
tomonidan moliyalashtirishda davlatning markazlashtirilgan mablag‘lariga alohida 
ahamiyat berilmoqda hamda banklarning kapitali va mijozlardan jalb qilingan depozitlar 
hajmining o‘sishi respublika iqtisodiyotining bazaviy tarmoqlarida ishlab chiqarishni 
tarkibiy o‘zgartirish, modernizatsiya qilish, istiqbolli va yuqori samarali investitsiya 
loyihalarini amalga oshirish, iste’mol mahsulotlari ishlab chiqarishni kengaytirish 
va moliyaviy qo‘llab-quvvatlashda banklar ishtirokini yanada kengaytirish imkonini 
bermoqda.
Qishloq xo‘jaligida qo‘lga kiritilayotgan ulkan yutuqlar hukumatimiz tomonidan 
respublikamizning o‘ziga xos xususiyatlarini hamda to‘plangan boy tajribalarni, shuningdek, 
jahon amaliyotining ilg‘or tajribalarini hisobga olgan holda amalga oshirilayotgan puxta 
o‘ylangan izchil chora-tadbirlar natijasidir. Ayniqsa, 2017–2021-yillarda O‘zbekiston 
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi 
mamlakat taraqqiyotining yuqori pog‘onasiga ko‘tarilish yo‘lini belgilab berdi. Harakatlar 
strategiyasida qishloq xo‘jaligini modernizatsiya qilish va jadal rivojlantirishning o‘ziga 
xos oqilona yo‘nalishlari belgilab berilgan bo‘lib, unda o‘z yechimini kutayotgan o‘ta 
dolzarb hayotiy masalalar o‘z aksini topgan [1].
Ma’lumki, qishloq va suv xo‘jaligini moliyalashtirishning asosiy manbalari 
sifatida quyidagilarga e’tibor qaratiladi: Respublika budjeti; budjetdan tashqari fondlar, 
investitsiya dasturi va boshqalar.
Bizga ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi budjet kodeksiga muvofiq O‘zbekiston 
Respublikasi Davlat budjetining xarajatlari tarkibida quyidagi iqtisodiyot xarajatlari 
mavjud: qishloq va suv xo‘jaligi sohasidagi respublika nazorat organlarining xarajatlari, suv, 
qishloq, o‘rmon xo‘jaligi xarajatlari, qishloq xo‘jaligi ekinlari zararkunandalariga qarshi 
kurashish muassasalarining xizmatlariga haq to‘lash va ularni saqlab turish xarajatlari; 
hosildorligi past yerlarda davlat ehtiyojlari uchun qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini 
yetishtiruvchi fermer xo‘jaliklarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash xarajatlari va boshqalar.