N. B. Dilmurodov

Orqa miya pardalari
– 
meninges
– qattiq, o‘rgimchak to‘risimon va 
yumshoq pardalarga bo‘linadi. 
Tashqi yoki qattiq parda
– 
dura mater spinalis
– zich biriktiruvchi 
to‘qimadan tuzilgan bo‘lib, juda mustahkam va yo‘g‘on, qon tomirlari kam, orqa 
miya va uning nervlarini qoplab turadi, umurtqalararo teshik chetlariga birikadi. 
Qattiq pardaning ichki yuzasi endoteliy bilan qoplangan, tashqi yuzasi esa umurtqa 
kanaliga qaragan bo‘ladi. Umurtqaning suyak usti pardasi bilan qattiq parda 
o‘rtasida epidural bo‘shliq – 
cavum epidurale
hosil bo‘lib, bu bo‘shliq siyrak 
biriktiruvchi va yog‘ to‘qimalari bilan to‘lib turadi. 
O‘rta yoki to‘rsimon parda
– 
tunica arachnoidea spinalis
– nozik, qon 
tomirlari bo‘lmaydi; u siyrak biriktiruvchi to‘qimadan tuzilgan. Pardaning ikkala 
yuzasi ham endoteliy bilan qoplangan. O‘rgimchak to‘risimon parda orqa miyani 
qoplab, uning yoriqchasi va pushtalariga kirmaydi. Qattiq va o‘rgimchak 
to‘risimon parda o‘rtasida subdural bo‘shliq – 
cavum subdurale
bo‘lib, u orqa miya 
suyuqligi – 
liquor cerebrospinalis
bilan to‘lgan. O‘rgimchak to‘risimon parda 
qattiq parda bilan qon tomirlari, yumshoq pardaning paylari, nervlar, shuningdek, 
birinchi juft bo‘yin nervining old tomonida joylashuvchi osib turadigan paylar – 
ligamenta arachnoidale
orqali birikib turadi. 
Ichki yoki yumshoq parda
– 
pia mater spinalis
– juda nafis, ammo zich 
bo‘lib, u orqa miya bilan zich birikadi va uning barcha burmalariga kirib turadi. 
Yumshoq parda tashqi tomondan endoteliy bilan koplangan. O‘rgimchak 

---

to‘risimon va yumshoq parda o‘rtasida subaraxnoidal bo‘shliq – 
cavum 
subarachnoidale
bo‘ladi va u ham orqa miya suyuqligi bilan to‘lgan. Orqa 
miyaning yon yuzalarida yumshoq parda o‘ng va chap yon paylar – 
ligamenta 
laterales dextra et sinistra
ni hosil qiladi. Ulardan segmentlar oralig‘idan qattiq 
pardaga tishsimon paylar – 
ligamenta denticulata
chiqadi.