N. B. Dilmurodov

 
 
NAZORAT UCHUN TOPSHIRIQ VA SAVOLLAR 
- limfa aylanish tizimi, uni qon aylanish tizimidan farqi nimada? 
- limfa nima? 
- limfa tugunining anatomik tuzilishini ayting. 
- limfa tomirlarining tuzilishini ayting. 
- yuza limfa tugunlarining topografiyasini ayting.. 
- organlarning limfa tugunlarining topografiyasini ayting.. 
- limfa yo‘llarini ayting. 
- qon hosil qiluvchi organlarning anatomik tuzilishi va topografiyasini 
ayting. 
 
Orqa va bosh miyani tuzilishi 
 
Darsning maqsadi: 
har xil hayvonlar orqa va bosh miyasini uning pardalari, 
bo‘shliqlari, qismlari va topografiyasini o‘rganish. 

---

Ko‘rgazmali materiallar: 
rasm, sxema, ot, sigir, qo‘y, echki, chuchqa va 
itning umurtqa pogonasini aralashgan xolda olingan mulyaj, bosh miyaning ho‘l 
preparatlari. 
Orqa miya, orqa miya pardalari 
Orqa miya
– 
medulla spinalis
– umurtqa pog‘onasi kanalida joylashadi. 
Orqa miyaning oldingi uchi sezilarli chegarasiz uzunchoq miyaga o‘tadi. Orqa 
uchi, orqa miyaning bel-dumg‘aza qismidan boshlab qisilib boradi va miya konusi 
– 
conus medullaris
ni hosil qilib, u keyinchalik oxirgi ip – 
filum terminales
ni hosil 
qiladi. Orqa miyada bo‘yin va bel-dumg‘aza yo‘g‘onlashmasi – 
intumescentia 
cervicalis et lumbosacralis
mavjud bo‘lib, u oldingi va orqa oyoqlar nerv tolalari 
va hujayralarining to‘planadigan joyi hisoblanadi. 
Har bir umurtqaaro teshik orqali orqa miyadan orqa miya nervlari – 
nervi 
spinales
chiqadi. Ular oldingi qismda orqa miyaga to‘g‘ri burchak ostida 
joylashadi, bel qismida esa orqa miyadan qiyshiq yo‘nalishda chiqadi va miya 
konusiga ot dumi – 
cauda equina
shaklini beradi.
Orqa miyaning pastki tomonida ventral o‘rta yoriqcha – 
fissura mediana 
ventralis 
bo‘lib, unda orqa miyaning ventral arteriyasi – 
a.spinalis ventralis
joylashadi. Orqa miyaning yuqorisida dorsal sezuvchi nerv ildizchalari joylashishi 
uchun dorsal o‘rta egatcha – 
sulcus medianum dorsalis
va lateral dorsal egatcha – 
sulci laterales dorsales
mavjud. Ventral o‘rta yoriqchadan yon tomonda ventral 
harakatlantiruvchi nerv ildizchalari uchun lateral ventral egatcha – 
sulci laterales 
ventrales
bo‘ladi. 
Orqa miyani ko‘ndalang kesimida u periferiyada (atrofda) joylashgan oq 
modda, markazni egallagan hamda «