N. B. Dilmurodov

Siydik-jinsiy dahlizi
– 
vestibulum urogenitale
tos bo‘shlig‘ida to‘g‘ri ichak 
ostida joylashadi va qinning davomi hisoblanadi. U qindan ko‘ndalang burma – 
parda 
– hymen
bilan chegaralanadi. Dahlizning pastki devorida bo‘rtmalar aniq 
ko‘ringan bo‘lib, unda siydik chiqarish kanalining teshigi – 
ostium urethrae 
externum
joylashadi; bo‘rtmalar ostida ko‘r xalta – siydik chiqarish kanalining 
divertikulalari – 
diverticulum suburethrale
bo‘ladi. 

---

Siydik-jinsiy dahlizning devori barcha hayvonlarda shilliq parda, muskul 
qavat va adventitsiyadan tashkil topgan. SHilliq pardaning asosida kovak qavat va 
dahlizning katta va kichik bezlari – 
glandulae vestibularis majores et minores 
mavjud. Dahliz devorining ichkarisida elastik to‘qima, limfoid tuzilmalar va 
dahlizni qisuvchi ko‘ndalang-targ‘il muskul to‘qimalari – 
m. constrictor vestibuli
taraqqiy etgan. Bu muskul dahlizning orqa uchi sohasida jinsiy yoriqni qisuvchi 
muskul – 
m. constrictor vulvae
ga aylanadi. Ushbu ikkala muskullar erkak 
hayvonlarda piyozchasimon-kovak muskul – 
m. bulbocavernosus
ga to‘g‘ri keladi. 
Sigirda siydik-jinsiy dahliz 10 – 14 sm uzunlikda va qindan taxminan ikki 
marta kalta bo‘ladi. Dahlizning katta bezlari kuchli rivojlangan. Ular mustaqil 
teshiklari bilan ochiladi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari.
Biyada – shilliq pardasi ostida 
kovak to‘qimadan iborat maxsus juft tuzilma – dahliz piyozchasi bo‘ladi; mayda 
dahliz bezchalari ikki qator teshik bilan, katta bezchalar esa 4 – 5 juft teshikchalar 
bilan dahlizning yon devoriga ochiladi. 
Cho‘chqada – dahlizning pastki devorida siydik chiqarish kanali teshigidan 
to klitorgacha cho‘ziluvchi ikki juft bo‘ylama burmalar hosil bo‘ladi; dahlizning 
mayda bezlari burmalar oralig‘iga ochiladi. 
Itda – shilliq pardasi ostida kovak to‘qimadan tarkib topgan juft dahliz 
piyozchasi bo‘ladi. Dahliz piyozchasi qon bilan to‘lganda dahlizni kuchli qisishi 
mumkin.