N iz o m IV n o m id a g I t o s h k e n t d a V l a t pe d a g o g ik a universiteti umumiy psixologiya

Afferentatsiya 
(lotincha afforens 
keltiruvchi degan m a’noni anglatadi) tashqi qo'zg'atuvchilardan hamda ichki 
organlardan axborotni qabul qiluvchi hissiy a ’zolardan markaziy nerv sistem asiga 
kelib tushuvchi nerv im pulslanning doimiy oqimini bildiradi 
T o ’g'ri aloqa 
axborotlarning tashqaridan kirib borishini anglatib kelsa, teskari afferentatsiya uning 
aks holatim namoyon qiladi. 
Sa'i - harakatlam ing hammasi ham organlam ing 
faoliyatini tushuntirish uchun xizmat qiladi va nazorat (boshqaruv) jarayoni qanday 
kechishini tahlil etish lm koniyatiga ega.
M alaka faoliyat tarkibida o'zig a xos o'rin tutadi 
M alaka 
deb mashq qilish 
jarayonida ish harakatlar bajarihshining avtomatlashgan usullariga aytiladi. Malaka 
ish unumdorligining ortishiga, vaqtni tejashga, aqliy faoliyami bir muncha muhimroq 
narsalarga safarbar qilishga imkon beradi. M alaka quyidagicha hosil qihnadi:
a) mehnat harakatlari, ulami egallab olishning zarur ekanligi va ahamiyatini 
anglash;
b) harakat namunasini esdaolib qolish;
v) malaka nam unalanm ko'p marta bajarish, mashq qilish;
g) izchillik bilan olib boriladigan mashq natijasida harakatlar tezlashadi, xatolar 
kamayadi;
d) malaka harakatlam i avtomatlashtirish bilan shakllanadi. Ayrim ortiqcha harakat 
elementlari tushib qoladi.
Biror faoliyatm am alga oshirish uchun mavjud bilimlardan va malakalardan 
foydalana olish 
k o ' n i k m a
deyiladi
M alaka turli y o'llar bilan ko'rsatish, tushuntirish, ko'rsatish va tushuntinshni 
qo'shib olib borish orqali hosil qihnishi mumkin.
Har bir ko'nikm a va malaka odam ning o 'z tajribasida a w a l egallab olgan 
malakalari asosida yuzaga keladi va amal qiladi Malaka, ko'nikm alarning ayrimlari 
kishining ko'nikm a hosil qilishiga va malakah tshlashiga yordam beradi, boshqa 
birlari halaqit beradi, uchinchilan, yangi ko'nikm alam i o 'zgartinb boradi. Bu hodisa 
psixologiyada m alakalam ing o 'za ro ta sin deyiladi.
Avval hosil qilingan m alakalam ing yangi m alakalarga ljobiy ta ’siri m alakalam ing 
ko'chishi yoki