O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

AVOL VA TOPSHIRIQLAR
1.
Fe’lning vazifadosh shakllarini tavsiflang. 
2.
Ravishdosh va uning turlarini vujudga keltiruvchi shakllar haqida ma’lumot Bering. 
3.
Sifatdosh va uning zamonga munosabatini ko‘rsatuvchi shakllar xususida nimalarni 
bilasiz? 
4.
Harakt nomi va uni vujudga Keltiruvchi shakllar haqida ma’lumot Bering. 
5.
Fe’lning modal ma’no ifodalovchi vositalari va ularning turlarini tavsiflang. 
6.
Ko‘makchi va yetakchi fe’llar, ularni birktiruvchi shakllar xususida gapiring.
7.
Fe’lning tuzilishiga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi? 
ZARURIY ADABIYOTLAR
1.
Ш.Шоабдураќмонов, 
М.Асљарова, 
А.Ќожиев, 
И.Расулов, 
Х.ДониёровЌозиргињзбекадабийтили. 1-љисм .Т., «Њљитувчи» 1980. 
2.
Њзбек тили грамматикаси. 1-том. Т., «Фан» 1975. 
3.
У.Турсунов, Ж.Мухторов, Ш.Раќматуллаев Ќозирги њзбек адабий тили. Т., «Њљитувчи» 
1992. 
4.
М.Мирзаев, С.Усмонов, И.Расулов Њзбек тили. Т., «Њљитувчи» 1978. 
15-MARUZA 
RAVISH 
1-§.
Ravish harakat-holat belgisini bildiruvchi so‘z turkumidir. Shu xususiyatiga 
ko‘ra, ravish turkumiga oid so‘zlar, asosan, fe’lga bog‘lanib keladi. Ravishlar fe’l bildirgan 
harakat-holatning bajarilish tarzi, payti, o‘rni, maqsadi va shu kabilarni bildiradi: 
Ag‘darilgan yerdan osmonga ko‘tarilgan chang har tomonga yelib, asta-sekin bulutlar 
orasiga singib ketdi.
Ravishlar belgi bildiruvchi so‘z bo‘lgani uchun, ularning ba’zilari sifat yoki otga 
bog‘lanib kelishi mumkin: 
U hozir beqiyos vatasavvur qilib bo‘lmas baxtiyor edi. 
(Sh.Sa’dulla) 
Ravishlarning o‘ziga xos morfologik belgilaridan biri, ularning o‘zgarmasligidir. 
Ravishlar biror so‘zga bog‘langanda, shakli o‘zgar-maydi. Ular tarkibida uchraydigan 
ko‘plik, egalik va kelishik affikslari o‘zining grammatik ma’nosiga ega bo‘lmay, ravishning 
o‘zak qismiga mansub bo‘ladi: Masalan: 
birdan, birga, kunda, chalqanchasiga, birdaniga, 
yonlamasiga, qatorasiga 
kabi ravishlardagi kelishik va egalik affikslari o‘z asl ma’no va 
vazifasini yo‘qotgan. Bu so‘zlar xuddi shu ko‘rinishda ravishga aylangan.