Mashinalaridan foydalanish, texnik

Tayanch iboralar: 
agrotexnik talablar, shataksirash, yo’l tirqishi, 
agrotexnik tirqich, himoya zonasi, koleya kengligi, tezlik chegarasi

---

41 
 
10-rasm. Traktor g‘ildiraklarini shataksirash jarayoni 
SHataksirish miqdori zanjirli traktorlar uchun 3 %, g‘ildirakli 4x4 sxemali 
umumiy ishlarni bajaruvchi traktorlar uchun 10%, g‘ildirakli universal-chopiq 
traktorlari uchun – 4x4 sxemali 12%, 4x2 va 3x2 sxemali 18% dan oshmasligi 
kerak. 
5.2-§.
 
Traktor yurish qismini tuproqqa bosimini agrotexnik talablari 
Tuproqning zichlanishiga quyidagi omillar, ya’ni, tabiatan zichlanishga 
moyil tuproqlar (masalan, soz tuproq), me’yordan oshiqcha namlik, tuproqqa 
doimo bir xil chuqurlikda ishlov berish, traktor va ish mashinalarining yurish 
qismini tuproqqa bosimi (11-rasm) kiradi. 
11
-rasm. Traktor yurish qismini tuproqqa bosimi 
Harakat yonalishi 
Tuproqning ko’chishi 
Tuproqni qirqish
i 
Tuproqni qotirish
ko’chishi 

---

42 
YUrish qismini tuproqqa o‘rtacha nisbiy bosimi zanjirli traktorlar uchun 45 
kPa va g‘ildirakli traktorlar uchun 80-110 kPa gacha bo‘lishi ruxsat etiladi.
Yo‘l va agrotexnik tirqishlarni agrotexnik talablari. 
Traktor oldingi yoki 
ketingi ko‘prigining eng pastki nuqtasidan er yuzasigacha bo‘lgan masofa yo‘l 
tirqishi (
h
) va o‘simlik o‘sib turgan joyidagi masofa agrotexnik tirqishi (
h
a
) bo‘ladi 
(12-rasm).
12-rasm. Traktorning yo‘l va agrotexnik tirqishlari 
 
Traktorning yo‘l tirqishi umumiy ishlarni bajaradigan traktorlar uchun 300-
400 mm, universal chopiq traktorlari uchun (orqa ko‘prik osti) 400 mm dan kam 
bo‘lmasligi kerak.