Mashinalaridan foydalanish, texnik

7.2-§.
 Agregat Harakatining belgilovchi o‘lchamlari 
 
Qishloq xo‘jaligi ishlarini bajarishda agregatning Harakati, 
agregat
markazi
ning (A nuqta) troektoriyasiga (15-rasm) qarab aniqlanadi. Bu nuqta 
shartli ravishda agregatning qolgan boshqa nuqtalarini aniqlash uchun 
boshlang‘ich nuqta sifatida qabul qilingan.
A g r e g a t m a r k a z i
bitta etakchi o‘qi bo‘lgan uch g‘ildirakli
(TTZ-60.11, TTZ-80.11, MTZ-80X) va to‘rt g‘ildirakli (TTZ-60.10, TTZ-80.10, 
MTZ-80, 82) traktorlarda uning etakchi o‘qi markazi (15a,b-rasm), ikkita etakchi 
o‘qi bo‘lgan g‘ildirakli (Magnum, Arion, Aksos) va zanjirli (T-4A, VT-100,
VT-150) traktorlarda tayanch yuzalari o‘rtasidagi nuqta (15v,g), sharnirli 
biriktirilgan (K-701, T-150K) traktorlarda sharnir markazining Harakat tekisligiga 
tushirilgan proeksiyalari (15d-rasm) qabul qilingan. 
Agregat kinematikasini belgilovchi ko‘rsatgichlarga quyidagilar: traktorning 
etaklovchi orqa g‘ildiraklari yoki zanjirlarning o‘rtasi orasidagi masofa (Ko) va 
bo‘ylama bazasi (L),agregatning kinematik uzunligi (L
k
), kengligi (d
k
), chiqish 
uzunligi (e) va burilish radiusi (R) kiradi. 
Traktorning 
b o‘ y l a m a b a z a s i (L)
deb g‘ildirakli traktorda 
yo‘naltiruvchi va etakchi g‘ildiraklar o‘qlari, zanjirli traktorlarda esa chakka 
tayanch g‘ildiraklar o‘qlari orasidagi masofaga aytiladi. 
Agregatning
k i n e m a t i k u z u n l i g i (L
k
)
deb mashinalar to‘g‘ri 
chiziq bo‘ylab Harakatlanganda agregat markazidan to eng uzoqdagi ishchi qismlar 
joylashgan chiziqqacha bo‘lgan masofaga aytiladi. 
Murakkab tirkalma agregatlarning kinematik uzunligi traktor, tirkama va 
mashinaning kinematik uzunliklari yig‘indisiga teng bo‘ladi. Osma va yarim osma 
agregatlarning kinematik uzunligi agregat markazidan mashinaning eng uzoqdagi 
ishchi qismlar joylashgan chiziqqacha bo‘lgan masofaga aytiladi. 

---

56