Pedagogika 015, 4-son Muassis: Nizomiy

MATEMATIKA VA TABIIY-ILMIY FANLAR TA’LIMI 

---

PEDAGOGIKA
2015, 4-son
 
 
60 

ochiq ta’lim resurslarini shakllantirish (Open Educational Resources). 
Yaratilgan о‘quv resurslaridan qayta foydalanish asosiy maqsad bо‘lib, ochiq 
litsenziyalar asosida amalga oshiriladi. Hozirgi kunda ochiq ta’lim resurslarning 
elektron va masofadan о‘qitish integratsiyasini kо‘rish mumkin (LMS
1
, LCMS
2
kabilar tarkibida).

ommaviy ochiq online kurslarni joriy etish (Massive open online 
courses). Bunda bir necha ta’lim muassasalari hamkorlikda online kurslarni 
tashkil etadi, xohlovchilar ulardan online rejimda foydalanish imkoniyatiga ega 
bо‘ladi. Masalan, Coursera, Stanford Online, China Open Resources for 
Education, Peer to Peer University kabi loyihalarni misol qilib keltirish mumkin.
Yuqorida keltirib о‘tilganlardan ta’lim jarayoni, uning shakllari va tarkibiy 
qismlari integratsiyalashuviga alohida tо‘xtalib о‘tamiz. Integratsiya tushunchasi 
fanda avvaldan mavjud bо‘lgan turli qismlar va elementlarning birlashgan holda 
faoliyat yuritish jarayonini ifoda qiladi. Ta’limda integratsiya sifat jihatdan yangi 
xususiyatlarning paydo bо‘lishi, elementlar о‘rtasida о‘zaro aloqadorlik va 
ularning intensivligi, tartiblanganligi bilan xarakterlanadi.
Pedagogik tadqiqotlarda integratsiya tushunchasi bir necha kо‘rinishlarda 
qо‘llanilgan hamda tadqiq qilingan:

xalqaro zamonaviy ta’limda integratsion jarayon; 

ta’lim shakllarining integratsiyasini ifodalash (jumladan, kunduzgi va 
masofadan о‘qitish); 

ta’lim muassasalari, fanlar va ularning dasturlari о‘rtasidagi 
aloqadorlikni tashkil qilish (ayrim fan sohalarining о‘zaro yaqinligi); 

olingan nazariy bilimlarning amaliyot bilan aloqasini kо‘rsatish 
(nazariya va amaliyot uyg‘unligi); 

eng ilg‘or pedagogik texnologiyalarni klassik о‘qitish texnologiyalari 
bilan uyg‘un holda qо‘llash.
Ta’lim shakllarining integratsiyasi, jumladan, kunduzgi va masofadan 
(elektron) о‘qitishni uyg‘unlashgan holda tashkil etish nazariyasi 1990-yillarga 
borib taqaladi, ammo axborot-kommunikatsion texnologiyalarning yuqori 
darajada rivojlanmaganligi bu nazariyani amalga oshirishni anchagina orqaga 
surdi. Sо‘nggi besh yillikda integratsiyalashgan shaklda о‘qitishga yana jiddiy 
1
Learning management system – о‘qitishni boshqarish tizimlari. 
2
Learning content management system – о‘quv kontentining mazmunini boshqarish tizimlari. 

---