Avtomobil indd

Dizel yonilg‘isi
bug‘larining zaharliligi
, odatda, benzinning 
za harliligidan yuqori bo‘ladi, ammo dizel yonilg‘isining 
bug‘la nuv chanlik darajasi pastligi hisobiga yonilg‘i bug‘larining 
havodagi konsentratsiyasi sezilarli darajada kam bo‘ladi. Dizel 
yonilg‘isi bug‘larining havodagi ruxsat etilgan konsentratsiyasi 
0,3 mg/
l
deb belgilangan. Dizel yonilg‘ilaridan zaharlanishda 
profilaktika va yordam ko‘rsatishdagi tadbirlar benzinni 
ishlatishdagi kabi amalga oshiriladi. 
ATKda boshqa turdagi yonilg‘ilar (sintetik yonilg‘ilar, 
siqilgan gaz, spirtlar)dan yoki yonilg‘i sifatini yaxshilovchi 
turli xil komponent va qo‘shilmalardan foydalanganda texnika 
xavfsizligi bo‘yicha tegishli instruksiyalarga rioya etish lozim. 
Ishlatilgan gazlarning zaharliligi.
Dvigatellar atmosferaga 
chiqarib tashlaydigan yonish mahsulotlari yoki yonilg‘i va 
moy ning chala oksidlanish mahsulotlarining odam organizmini 
zaharlaydigan va atrof muhitni ifloslantiradigan o‘nlab 
komponentlaridan uglerod (II)-oksidi (CO), azot oksidlari, 
yonmay qolgan uglevodorodlar, aldegidlar, oltingugurt 
birikmalari, qo‘rg‘oshin birikmalari va qurumni ko‘rsatish 
mumkin. 
Uglerod (II)-oksidi
(is gazi) uglerodli yonilg‘ilar kislorod 
yetarli bo‘lmagan sharoitlarda yonganida hosil bo‘ladi. Is 
gazi gemoglobin hosil qiluvchi faol markazlar ishini to‘xtatib 
qo‘yadi, buning oqibatida inson organizmida oksidlanish 
jarayonlari buziladi, bu esa o‘limga olib kelishi mumkin. Is 
gazining havodagi ruxsat etilgan konsentratsiyasi 0,02 mg/
l
deb belgilangan. Is gazi konsentratsiyasi bu miqdordan 
ziyod bo‘lganida organizm sezilarli darajada zaharlanadi. 
Bunda birinchi bosqichda bosh og‘rig‘i paydo bo‘ladi, yurak 
urishi tezlashadi, nafas qisadi, odam qayt qiladi. Ikkilamchi 
bosqichda kishini uyqu bosishi, keyin hushdan ketishi mumkin. 
Is gazining havodagi konsentratsiyasi 0,65 mg/
l
bo‘lsa, kishi 
hushidan ketishi mumkin, 2,5 mg/
l
bo‘lganida esa, kishi o‘lishi 
mumkin.