8-mavzu: temperaturani o’lchash usullari va asboblari. Reja

4
ning 
bo‗sh tomonini pastga tushiradi, o‗z navbatida u tortqi
 8
va tishli sektor
 
7
orqali strelka
 6
ni uning o‗qi atrofida aylantiradi. Strelka esa shkala
 5
da o‗lchanayotgan temperatura qiymatini ko‗rsatadi. 
Dilatometrik 
termometrlar 
suyuqliklar 
temperaturasini 
o‗lchashda hamda temperaturani ma‘lum darajada avtomatik ravishda 
saqlash 
uchun 
va 
signalizatsiyada 
qo‗llanadi. Dilatometrik 
termometrlar 1,5 va 2,5 aniqlik klasslarida chiqariladi, ularning yuqorigi o‗lchash chegarasi 500°C 
gacha. 150°C dan oshmagan temperaturalar uchun naycha jezdan, sterjenь esa invardan ishlanadi, 
undan yuqori temperaturalar uchun naycha zanglamas po‗latdan, sterjenь esa kvarsdan ishlanadi. 
Afzalliklari: ishonchliligi va sezgirligi yuqori. 
Kamchiliklari: asbob o‗lchamlarining kattaligi, temperaturaning bir nuqtada emas, balki 
hajmda o‗lchanishi, issiklik inersiyasining kattaligi, ko‗rsatkichlarni masofaga uzatish mumkin 
emas. 
Bimetall termometrlar
ning sezgir elementi kavsharlangan ikkita plastinkadan tayyorlangan 
prujinadan iborat. Bu plastinkalar issiqlikdan kengayish temperatura koeffiiienti turlicha bo‗lgan 
metallardan tayyorlanadi. Temperatura o‗zgarganda plastinkalar uzayadi. Plastinkalar bir-biriga 
nisbatan siljiy olmaganligi sababli prujina issiqlikdan kengayish temperatura koeffitsienta kam 
bo‗lgan plastinka tomonga og‗adi. Plastinkalar uzayishining temperatura koeffitsienti farqi qancha 
3.2-расм
. Дилатометрик 
термометрнинг тузилиш 
схемаси. 

---

19 
katta bo‗lsa, prujinaning temperatura o‗zgarishidagi og‗ishi shuncha ko‗p bo‗ladi. 3.3-rasmda yassi 
plastinkali bimetall termometrning tuzilish sxemasi ko‗rsatilgan. Temperatura o‗zgarishi bilan 
bimetall prujina 1 pastga egiladi. Tortqi 2 strelka