Iii международная научно-практическая конференция

Соғлом овқатланиш
– бу организм ўсиши, меъёрий ривожланиш ва ҳаёт 
кечириш, саломатлигини мустаҳкамловчи ҳамда касалликларга қарши курашиш 
қобилиятини оширувчи омиллардир. Шу билан биргаликда бу овқатланиш тури 
соғлом турмуш тарзига етаклайди. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) 
маълумотига кўра, 10 та касаллик ва ўлим сабабларидан 6 таси бевосита 
нотўғри овқатланиш билан боғлиқ: семириш, камқонлик, юрак қон-томир 
касалликлари (ЮҚТК), жигар ва буйрак касалликлари, диабет.Буни 
сабабларига болани нотўғри овқтланиши, тиббий хизматдан вақтида фойдалана 
олмаслик ва ёмон санитар ҳолатлар ҳам киради. ЖССТ маълумотларига кўра, 
озуқа етишмовчилигига яна бир сабаб болага жуда эрта сунъий озуқа 
беришдир. Бола учун энг тўлақонли озуқа бу – кўкрак сутидир ва бу болани 
иммун тизимини тўғри ривожланишини таъминлайди.

---

III Международная научно-практическая конференция
 
301 
III International Scientific and Practical Conference 
Ортиқча вазн бизнинг юртимиз аҳолиси орасида тарқалмоқда. Буни 
сабаблари сифатида нотўғри овқатланиш ва кун тартибини нотўғри ташкил 
этилганлигини кўрсатиш мумкин. Халқ орасида ортиқча ёғли ва енгил 
сўрилувчи углеводлар истеъмоли кўпаймоқда. Ортиқча вазн баъзи бир 
сурункали касалликлар, чунончи артериал гипертензия, қон айланишини 
бузилиши, қандли диабет, юрак ишемик касалликлари (ЮИК) кўпайишига 
сабаб бўлмоқда.
Озуқа маҳсулотлари пирамидаси. 
Бу пирамидада соғлом овқатланиш ва оптимал овқатланишни 
таъминловчи озуқа моддалар гуруҳи киритилган. Бундай маълум озуқа 
маҳсулотларни маълум бир “блок” остида бирлаштириш, маҳсулотларни 
умумийлик ва фарқли томонларини кўрсатади. Кундалик турмушда ҳам бундай 
тафовутлаш ўз тасдиғини топган. 
1.
Нон, ёрма, гуруч, картошка 
2.
Мева ва сабзавотлар 
3.
Сут, сут маҳсулотлари 
4.
Гўшт, парранда, балиқ, тухум, дуккаклилар 
5.
Ёғли, қандолат маҳсулотлар, туз, шакар 
Энг муҳими, юқорида кўрсатилган маҳсулотлар имкони борича хилма- 
хилликда қабул қилиниши лозим. Соғлом одамлар учун махсус диета 
шарт эмас. Нотўғри фойдаланиш натижасида фойда ўрнига зарар келтириши 
мумкин. Албатта, овқатланиш қоидаларини, озуқалар турли-туманлиги, энергия 
сарфига нисбатан қабул қилинишини билиш лозим. Доимий ўз вазнини назорат 
қилиш керак.