Бағдарламасы негізінде оқытуды көздейді. Оқулықтың жазылуында

+ 
37 + 48 = 85 
 
 
─ 
 
52 ─ 24 = 28 
 
 
 

---

153 
Бақылау үшін сұрақтар 
1. “10 ішінде қосу мен азайту” тақырыбындағы сабақтың бөлігін істеп 
шығыңыз. 
2. “100 ішінде қосу мен азайту” тақырыбындағы сабақтың бөлігін ісиеп 
шығыңыз. 
3. “мың және көп таңбалы сандар үстінде арифметикалық амалдар” 
тақырыбындағы сабақтың бөлігін істеп шығыңыз. 
 
23-§. Алгебралық материалдарды үйрену методикасы 
Бастауыш сыныптарда арифметикалық амалдарды аяқтау алгебралық 
материалдар мен математикалық символды үйренумен жалпыландырылады. 
Бастауыш сыныптарда оқушылар әріптерді математикалық символ 
түрінде қолдана бастайды. Сол арқылы алгебралық өрнек, теңдік, теңсіздік, 
теңдеулер туралы бастапқы мәліметке ие болады. 
Бұлар туралы мәлімет берудің негізгі мақсаты арифметикалық 
амалдардың маңызын толығымен ашу, сондай-ақ кейінгі сыныптарда 
үйренілетін алгебра пәні үшін қажетті дайындықты жүзеге асыру болып 
табылады.
Бірақ алгебраның мысалдарын шешу алгебарының заңдылықтары мен 
ережелеріне негізделмей, арифметикалық ережелерге негізделеді. 
Мысалы, 3+а=10-нан а қосылғышын табу белгісіз компонентті табу 
ережесімен шешіледі. 
Алгебраның материалдарын үйрену алгебралық сипаттамаларға 
негізделмейді. 
Бастауыш сынып бағдарламасының негізгі мазмұны натурал сандарды 
ауызша және жазбаша номерлеу, олардың үстінде 4 арифметикалық 
амалдарды орындау дағдысын беру. Сондықтан 1-сыныптан бастап, 
сандарды оқу мен жазу дағдылары бірнеше басқышқа бөліп өтіледі. 
Мысалы, 10 ішінде ауызша және жазбаша номерлеу, 100, 1000 және 
көп таңбалы сандар туралы мәліметтер беріледі. Санды өрнектер дегенде 
қандайда бір амалмен біріктірілген немесе жеке жазылған бір таңбалы немесе 
екі таңбалы, немесе көп таңбалы болған сандарды оқу және жазуды 
түсінеміз. 
Санды өрнектер тек қана сандар және олар үстінде арифметикалық 4 
амалды орындау емес, геометриялық мәселелер, арифметикалық және 
алгебралық мәселелерді шешуде де қолданылады. Мысалы, үшбұрыштың 
периметірі, параллелепипедтің көлемі, мөлшер туралы санды өрнектер 
қолданылады. Үшбұрыштың қабырғалары 3 см, 4 см, 5 см болса, оның 
периметірі қанша?
3 см+4 см+5 см=12 см 
Қосынды сөзімен таныстыруда оның екі түрлі мағынада қолданылуын 
білу қажет. 
1) екі санның арасына “+” белгі қойып, қосындыны табу. 
2) бір санды алып, оны екі санның қосындысы түрінде алуан көріністе 
жазу: 

---

154 
Мысалы, 1) 3+5 2) 9= +
2-сыныпта оқушылар “меатематикалық өрнек” және “математикалық 
өрнектің мәндері” ұғымдарымен танысады. Алдымен 6:2+4 өрнекке ұқсас 
болған 2, 3 амалды өрнектерді мысал етіп алады. Содан соң, оның мәні 
нешеге тең деген сұрақ қояды. Бұл өрнек 7-ге тең және 7 жазылған өрнектің 
мәні екені түсіндіріледі. Содан соң, тағы күрделі өрнектерге мысал келтіріп, 
оқушылардың өзіне өрнек түзіп, оның мәнін тап деген тапсырма береді. 
Нәтижеде (х-5)+8=24 теңдеудегі амалдарды айтып теңдеудегі х-ті тап 
деген сұраққа жауап беріледі.