Toshkent moliya instituti hamdamov baxrom kasimovich ilxomov shavkat islomovich

13.2-chizma. Operatsion auditning turlari 
Yuqori ko‘rsatib o‘tilgan farqlarni quyidagicha izohlash mumkin: 
funksional audit, o‘z nomidan kelib chiqib, xo‘jalik tizimining bir yoki 
bir qancha funksiyalari uchun tegishli bo‘ladi. Masalan, uning 
yordamida biron-bir bo‘lim yoki umuman kompaniya bo‘yicha pul 
hisobotlari funksiyasini tekshirish mumkin. 
Funksional auditning e’tiborli tomoni shundaki, u auditorlarning 
ixtisoslashishiga imkon beradi. Ba’zi ichki xo‘jalik auditorlari ishlab 
chiqarish texnologiyasi kabi sohalarda yuqori darajali bilimga 
erishishlari bilan, ular o‘zlarining vaqtlaridan shu sohaning auditi uchun 
samarali foydalanishlari mumkin. Funksional auditning kamchiligi 
shundan iboratki, bunda funksiyalar o‘rtasidagi bog‘liqlikni baholash 
imkoni yo‘q. Zero, o‘sha ishlab chiqarish texnologiyasi tayyor mahsulot 
ishlab chiqarish funksiyasi va xo‘jalik tizimining boshqa funksiyalari 
bilan o‘zaro uzviy bog‘liq. 
Tashkiliy audit. Odatda, xo‘jalik tizimining operatsion auditida 
uning belgilangan bir tarmog‘i yoki tashkiliy bo‘limi: bo‘lim, tarmoq 
yoki qaram kompaniya o‘rganiladi. Tashkiliy auditda asosiy e’tibor 
funksiyalarning o‘zaro qanchalik mahsuldor va samarali ekanligini 
aniqlashga qaratiladi. Auditning bu turi uchun faoliyatning tashkiliy 
rejasi va muvofiqlashtirish usuli juda muhimdir. 
Maxsus audit. Operatsion auditning maxsus vazifasi ma’muriyat 
ehtiyoji bilan aniqlanadi. Bunday audit nihoyatda turli-tumandir. Misol 
qilib, ma’lumotni elektron qayta ishlash tizimining samarasizlik 
sabablarini aniqlashni, biron-bir bo‘limda jinoyat yuz berishi 
mumkinligini 
o‘rganishni ishlab chiqarilayotgan mahsulotning 
tannarxini pasaytirish bo‘yicha tavsiyanomalar taklif qilishni ko‘rsatish 
mumkin. 
Operatsion audit 
Funktsional audit 
Taxliliy audit 
Maxsus audit 

---

233 
Shundan kelib chiqib biz quyidagi 13.3-chizmada O‘zbekiston 
sharoitida nazorat tizimini ko‘rsatishga harakat qilamiz.