7- ma’ruza mashg‘uloti til ta’limida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari Reja

Qo‘shma gapga misol 
Qo‘shma gap turi 
Qo‘shma gapni 
bog‘lovchi 
vosita 
Tabiat 
tasvirini 
ifodalovchi 
qo‘shma 
gap 
Qor degani odamning tizzasidan kelar, sovuq 
esa yuz-qo‘lni chaqib olar ekan. 
Bog‘lovchisiz 
qo‘shma gap 
Ohang
Holat 
tasvirini 
ifodalovchi 
qo‘shma 
gap 
Qorni och, yegani hech vaqo yo‘q ekan. 
Bog‘lovchsiz 
qo‘shma gap 
Ohang
Bechora o‘rmon chetini izlab o‘zini har yoqqa 
uribdi va holdan toyib yiqilib qolibdi. 
Bog‘langan qo‘shma 
gap
Va- 
biriktiruv 
bog‘lovchisi 
O‘xshatish ma’nosini 
ifodalovchi 
qo‘shma 
gap 
Shunaqa mazali tuyulibdiki, go‘yo endigina 
tandirdan uzilgan nonning ta’mi kelar ekan. 
Ergashgan qo‘shma 
gap 
Go‘yo-
o‘xshatish-
qiyoslash 
yuklamasi 
To‘siqsizlikni 
ifodalovchiqo‘shma 
gap
Tuproqni qancha chaynasa ham, u hech 
g‘ichirlamabdi. 
Ergashgan qo‘shma 
gap 
-sa ham 
Yuqoridagi jadval to‘ldirib bo‘lingach, o‘qituvchi jadvalning o‘ziga xos jihatlari, ya’ni 
qo‘shma gapda ifodalanayotgan mazmunga o‘quvchilarning e’tiborini qaratadi. So‘ng 
o‘quvchilarga uyga topshiriq sifatida yuqoridagi kabi jadvalni to‘ldirib kelishni berishi mumkin. 
Bunda o‘quvchilar qo‘shma gaplarni badiiy asarlar tarkibidan qidirib topishlari lozim bo‘ladi. 
Ushbu topshiriqlardan dars davomida foydalanish bugungi kundagi umumiy o‘rta ta’lim 
tizimida joriy etilayotgan kompetensiyaviy yondashuvning maqsadlariga ham mos keladi. Ushbu 
topshiriqlarni bajarish davomida o‘quvchilarda matnni ifodali o‘qish orqali fanga oid bo‘lgan 
kompetensiyalardan 
nutqiy kompetensiya 
shakllansa, undagi qo‘shma gapga oid bo‘lgan 
ma’lumotlar bilan ishlash 
lingvistik kompetensiya
ning shakllanishiga yordam beradi. Birinchi 
jadvalni to‘ldirish davomida o‘quvchilarda 
tayanch kompetensiya
lardan 
axborotlar bilan ishlash, 
matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish va foydalana olish 
kompetensiyasi
shakllanadi. Keyingi topshiriqni bajarish, ya’ni biron-bir badiiy asardan qo‘shma 
gaplarni qidirish orqali esa o‘quvchilardagi badiiy asarlarni mutolaa qilishga bo‘lgan qiziqishini, 
unda berilayotgan gapning ma’no-mazmuniga e’tiborni qaratish ko‘nikmalarini shakllantirish 
maqsad qilib olinadi. Bu esa o‘z navbatida o‘quvchilardagi 
o‘z-o‘zini rivojlantirish hamda milliy 
va umummadaniy kompetensiyalar
ning shakllanishiga sharoit yaratib beradi.