Ноорганик моддалар ишлаб чиқариш ускуналари ва

Табиий минераллар
ҳўлланиш даражаси билан бир-бирисидан кам фарқ 
қилади. Шунинг учун ҳам флотацияга қулай муҳит яратиш учун пульпага турли 
флотареагентлар
қўшилади. Барча флотареагентлар: кўпик ҳосил қилувчилар, 
йиғгичлар ва тўғрилагичлар (регуляторлар)га бўлинади. 
Кўпик ҳосил қилувчилар органик сирт актив моддалар бўлиб кўпикни 
ташқи қаватида абсорбцион парда ҳосил қилади. Ҳамда кўпикнинг 
барқарорлигини, мустаҳкамлигини оширади. Кўпик ҳосил қилувчи сифатида 
қарағай мойи, ѐғоч 
диѐготи
, тошкўмир смоласининг бази фракциялари, ОН-

---

26 
группа сақловчи моддалар (юқори алифатик спиртлар, феноллар, крезоллар) ва 
бошқалардан фойдаланилади. 
Йиғгичлар
 
– органик моддалар бўлиб, молекуласи қутбсиз 
(углеводородли) 
ва қутбли (карбоксил, гидроксил, амин ва бошқа) қисмлардан тузилган бўлади. 
Бундай моддалар ўзининг қутбли группалари билан қаттиқ заррача юзасига 
адсорбатцияланиб,
унинг гидрофоблигини кескин оширади. Натижада ундай 
заррачалар пуфакчалар (кўпикчалар) сиртида йиғилади ва суюқлик юзасига 
қалқиб чиқади. Йиғгичлар сифатида, сульфидли рудалар учун 
кисантогенотлар
ва 
дитиофосфатлар
, ишқорий ер элементлари тузларини ѐки металл оксидларини 
(SnO
2
, Fe
2
O
3
, MnO
2
) ақловчи минераллар (аппатит , флюрит (Nа(Ca
3
(PO
4
)
2
•CaF
2
), 
барит (BaSO
4
) ва бошқалар) учун юқори алифатик аминлар ишлатилади. 
Регулятор
– тўғриловчи, реагентларнинг танлаб таъсир этиш хоссасини 
ошириш учун хизмат қилади. Тўғриловчилардан бир хиллари йиғгичларни 
адсорбцияланишини тезлаштирса, бошқалари эса флотацияланиши керак 
бўлмаган заррачаларга адсорбацияланиб уларнинг гидрофиллигини оширади. 
Регуляторлар, молекуласида гидрофоб группалари бўлмайди. Масалан, суюқ 
шиша силикат минералларни оҳак, кабиларни флотацияланишини камайтиради. 
Шундай қилиб, кўп марта селектив флотациялаш натижасида нафақат фойдали 
компонентни, бекорча жинслардан ажратиш бойитиш, балки уларни тўлиқ 
ажратиш ҳам мумкин. 
Флотареагент
сарфи катта бўлмайди. Бир тонна жинсга 100 
граммгача флотареагент сарфланади холос. 
Хом ашѐни бойитиш учун икки типдаги флотация машиналари ишлатилади: 
Камерали (бўлмали) бунда пульпа ҳаво билан механик усулда аралаштирилади. 
Тоғорали машина. Пневматик (сиқилган ҳаво ѐрдамида ишловчи) усулда 
аралаштирилади.