Ноорганик моддалар ишлаб чиқариш ускуналари ва

 Аралаштириб - тиндирувчи экстракцион қурилма. 
1 - экстрактор; 2 - сепаратор. 
сепаратор ишлатилади. Сепараторда эмулсия рафинат ва экстрактга ажратилади. 
Энг содда аралаштириб-тиндирувчи экстрактор схемаси 5.54-расмда келтирилган. 
Бир нечта аралаштириб - тиндирувчи қурилмаларни сексияларга улаш 
натижасида турли экстракстион қурилмаларни ҳосил қилиш мумкин. Лекин, ушбу 
схеманинг бир қатор камчиликлари бор: гопол, коп жой эгаллайди, металл ва 
энергия сарфи коп. 

Дифференстиал – контактли экстракторлар
фазалар ортасидаги
тоқнашишни узлуксиз ва улардаги констентрастияларнинг аста - секин, узлуксиз 
озгаришини таминлайди. Бу турдаги қурилмаларда фазаларнинг бойлама 
силжиши ҳисобига идеал сиқиб чиқариш қурилмасига қараганда ортача ҳаракатга 
келтирувчи куч бирмунча паст бўлади. 
Ундан ташқари, суюқ фазани пуркаш учун ҳам энергия сафрланиши зарур. 
Экстракторда энергия сарфланиш турига қараб, ташқи энергия ҳисобига ва 
бундай энергиясиз қурилмаларга бўлинади. ¤заро тасирда бўлган фазаларга 
ташқи энергия аралаштиргич, тебратгич ва пулсаторлар ѐрдамида узатилади. 

Поғонали (секстияли) экстракторлар
алоҳида секстиялардан таркиб 
топган бўлиб, уларда фазалар констентрастиялари нотекис, сакраб-сакраб 
озгаради. Айрим ҳолларда ҳар бир секстияда констентрастиялар майдони идеал

---

50 
сиқиб чиқариш қурилмасига яқинлашиб қолади. Шундай бир неча секстиядан 
ташкил бўлган экстрактор идеал сиқиб чиқариш қурилмаси деб ҳисобланиши 
мумкин. Колоннали экстракторлар тарелкали, ичи бош колонна, насадкали, 
пулсастион ва ротор - дискли бўлиши мумкин. 
Тарелкали экстрактор. 
1 - цилиндрик қобиқ; 2 - қуйилиш 
мосламаси; 3 - элаксимон тарелка. 
Ичи бош (пурковчи) экстрактор. 

Тарелкали экстракторлар
турли конструкстиядаги элаксимон тарелка ва 
қуйилиш мосламаси бор колоннали қурилмадир (5.55-расм). зеро қарама - қарши 
ѐналишдаги фазалар оқимларининг ҳар бир тарелкада тоқнашиши туфайли рўй 
беради. Фазалардан бири тарелка тешиклари орқали отиб майда томчиларга 
парчаланади. Яхлит фаза тарелка бойлаб ҳаракатланади ва қуйилиш патрубкаси 
орқали кейинги тарелкага отади ва жараѐн шу йўсинда қайтарилади. Майда томчи 
ҳолатидаги суюқлик дисперс фаза деб, қурилманинг бутун ҳажмини эгаллаган 
суюқлик эса, 
дисперсион
(яхлит) фаза деб номланади. Тарелкада томчилар 
бирлашиб, унинг ости ѐки устида яхлит суюқлик қатламини ҳосил қилади. 

---

51 
Јурилмани секстиялаш, жараѐнни ҳаракатга келтирувчи кучни ортишига олиб 
келади. Тарелка тешикларидаги дисперс фазанинг тезлиги оқимчали режим ҳосил 
бўлиш шартидан аниқланади.