O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

I. Tashkiliy qism: 
Talabalarni mashg’ulotga jalb qilish: Jahon hafta ichida yoki O'zbekiston 
hafta ichida ruknida xalqaro ahvol haqida qisqa axborot berish.
Talabalarning yurtimizning qo’shni mamlakatlar bilan hozirgi davrdagi hamkorligi haqida 
axborotlarini tinglash.
II. O'tilgan ma’ruza mavzusini takrorlash: 
Ilgarigi o’tilgan mavzuni qisqa takrorlash,frontal so’rab – bilish -blitz yoki mavzu bo’icha savol va 
topshiriqlarni talabalarning og’zaki javoblarini tinglash shaklida o’tkaziladi.
III. Yangi mavzu rejasi: 
Janubiy Osiyo xalqlarining etnogenez va etnik tarixi. 
Mintaқa xalqlari tili va irqi.
Xo’jaligi va ijtimoiy turmushi. 
Moddiy va ma’naviy madaniyati. 
Yangi mavzu qisqa bayoni: 
1. Janubiy Osiyo tabiiy geografik va tarixiy etnologik jihatdan ancha murakkab va xilma –
xildir. Hozirgi davrda 4.5 mln. kv. km hududda 860 mln. dan ortiқ aҳoli yashaydi. Shulardan eng 
kўpi Hindistonda, Pokistonda, Bangladeshda, Shri-Lanka va Nepalda eng kam aholi esa Bo’tan va 
Maldiv Respublikalarida joylashgan.
Antropologik jihatdan janubiy Osiyoliklar asosan katta Yevropoid irqiga oid bo’lib, o’ziga 
xos janubiy tarmoqni tashkil qiladi. 
2. Janubiy Osiyoning lingvistik tuzilishi jihatidan murakkab, bu yerda eng ko’p tillar, yuzlab 
shevalar uchraydi. Keyingi tasniflashga binoan Janubiy Osiyoda 180 dan ortiq til turkumi faqat 
Hindistonning o’zida ba’zi ma’lumotlariga ko’ra 1652 ta til va shevalar mavjud. Shulardan eng 
asosiysi hind-ariy guruhi bo’lib, ko’p sonli etnoslardan hindistonliklar, bengalliklar, panjobliklar, 
gujoratlar va hakozolar. Qolgan aholi bir necha million yoki 100 mingli dravid, tamil, mund kam
sonli monkxmer tillarida so’zlaydigan xalqlar eroniy va dard til vakillaridir.
3. Janubiy Osiyoliklarning xo’jaligi faoliyati dastavval sug’orma dehqonchilikka 
asoslangan. Ular o’z yerlarini daryolardan ariq va kanallar orqali, maxsus quduqlar qazib 
chig’iriqlar orқali sug’oradilar. Ishlab chiqarish qurollari nihoyatda primitiv bo’lib, oddiy 
yog’ochdan ishlangan temir tishli omoch, mola, ketmon va o’roqdan iborat. Asosiy qishloq xo’jalik 
ekinlari bug’doy, tariq, arpa, sholi, makka, dukkakli va poliz sabzavot va mevalar, qalampir va har 
xil ziravor, yog’, kunjut va texnik ekinlardir. Yirik plantatsiya xo’jaliklarida choy, kofe, kauchik, 
har xil xurmo daraxtlari ekiladi. Janubiy Osiyo xalqlarining oila, nikoh munosabatlari va diniy 
e’tiqodga qarab farq qiladi. Musulmonlarning ma’ishiy oilaviy turmushi shariatga asoslangan. 
Nikoh masalalari ota-onalar ixtiyorida bo’lgan.
4. Hozirgacha qishloqlarda unlar kasb va tabaqalarga bo’lingan xolda qurilgan. Qishloq 
markazida jamoa kengashining uyi qad ko’taradi, unda har bir kasta o’z xudolari va umumiy 

---

xudolar haykallarini o’rnatib, ibodat o’tkazganlar. Har bir oila turar joy, omborxona va molxonadan 
iborat hovliga ega.
Janubiy Osiyo xalqlarining kiyimlarini ikki turga bo’lish mumkin: tikilgan va o’rama. 
Erkaklarda dxoti deb ataladigan beldan bog’lanib, put orasidan o’tkazib o’ralgan ishtonga o’xshash, 
ayollarda uzun matodan bel va oyoqlarini berkitib turadigan o’ralgan ko’ylakka o’xshash kiyimlar 
(sari) keng tarqalgan.
Janubiy Osiyoliklar taomlari ham turli – tumandir. Jumladan, oddiy aholining taomi non va 
har xil dondan pishirilgan suyuq bo’tqa, atala yoki sho’rva, o’simlik yog’i ziravorlardan 
tayyorlangan loviya va sabzavotdan iborat.
Janubiy Osiyoliklarning dinlari ham turlicha. Bu yerda eng yirik dinlar induizm, islom, 
buddizmdir.
Hindiston buddizimning vatani hisoblanadi.arvohlarga, shamol, momaqaldiroq, quyosh, oy, 
qoya va buloqlarga sig’inish, ayrim qabilalarda totemistik tasavvurlar muhim rol o’ynaydi. Diniy 
marosimlarda, oilaviy va qabilaviy bayramlarda kuy va raqslar ijro etiladi. Xalq og’zaki ijodi ham 
ancha rivojlangan