Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Герпеслар
ҳақида ф и кр 
ю ритамиз.
О ддий п уф акли т ем и рат ки (оддий ге р п е с ).
О д ам о ғ и з 
б ўш л и ғи ш и л л и қ қ о б и қ қ авати д а кўп уч райд иган к асал л и к, 
оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қавати лаб гер п еси н и н г севим ли соҳаси 
ҳ и с о б л а н а д и . Г ерп ес вируси ў зи н и н г р и в о ж л а н и ш д а в р и н и
ҳуж айра ядросидан б ош лайди. Одам орган и зм и га туш ган бир- 
лам ч и гер п ети к и н ф е к ц и я о р га н и зм н и н г бутун ҳаётида с а қ - 
л ан и б қолади ёки касалли к белги л ари н и н г қайталаниш ига

---

86
Оғиз бўшлиғи ш и.пиқ қават и ва лаб касалликлари
олиб келади. Герпес одам ҳаёти давом и да бир марта ч и қ и ш и
ёки қайталанувчи бўлиб кечиш и м ум кин. Турли одам ларда к а ­
с а л л и к н и н г қ а й т а л а н и ш и ту р л и ч а д а в р д а ва т а в с и ф г а эга 
бўлиб, б и р хил бўлмаган и н тен си в кечиш ж араён и д ан иборат. 
К асал л и к н и н г қай тал ан и ш и ёки юзага ч и қи ш и га турли-тум ан 
ом иллар таъсир қилади (организм ҳим оя куч и н и н г п асайиш и, 
со ву қ қотиш , исиб кетиш , п н е в м о н и я, ан ги н алар, м еъ д а-и чак 
т р а к т и к а с а л л и к л а р и , аёл л ар д аги ҳ ай з д а в р и ва б о ш қ а л ар ). 
К ў п и н ч а герпес вируси л о к а л ж ар о ҳ ат к ў р и н и ш и д а , ай ри м
ҳолатларда эса у тарқалган тавси ф д а ю зага келади, бу кўпин- 
ча ян ги туғилган чақалокдарда кузатилади.
О ддий пуф акли тем и ратки турли ёш даги одам л ар орасида 
ри во ж лан и ш и м ум кин. Г ер п есн и н г ю зага ч и қи ш и тери д а ва 
ш и л л и қ қо б и қ қаватда кузатилган. К асаллик бош ланиш ида мош 
д о н и н и н г ярм и си га ёки ундан озги н а катталикдаги қизарган, 
ч егаралари а н и қ , п уф ак ш акл и д а ю зага келади. П уф акчалар 
с о н и 2-3 тадан 10-15 тагача ва ундан кўп бўлиш и м ум кин. П у­
ф акчалар ш аф ф оф сую кдик тутувчи, кей и н ч ал и к сую кдик лой - 
қ ал а н у в ч и б и р н еч та гуруқларга ўхш аб ж о й л а ш а д и . А й ри м
ҳолатларда, к и ч к и н а п у ф ак л а р н и н г б и р л аш и ш и д а н б и р ёки
и ккита 1,5 см келадиган пуф акчалар пайдо бўлади. Л абдаги пу- 
ф акча 2-3 кундан кей и н қуриб, сар ғи ш -к ў к и ш қоплам га айла- 
нади.
К ўпинча пуф акчалар о ч -қ и зи л рангда эр о зи я ҳосил қилиб, 
ай л ан а кўриниш ида теш илади. О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ
қаватида ўткир ял л и гл а н и ш л и реакц и я кузати л и б , п уф аклар 
ҳосил бўлган б и ри н чи соатлардаёқ теш илади. Ў рнидаги эро- 
зияда нотўғри, тўл қи н си м он чизм али ю м ш о қ ф и бри н л и кат- 
лам б илан қопланган ш аклга киради. О гиз ш и л л и қ қ о б и қ қа- 
ватидаги ж араён чегарали ёки тарқал ган гер п ети к стом ати т- 
л а р кўри н и ш и д а, 8-12 кун ўтгач, турли ҳолатлардаги эр о зи я 
э п и т е л и за ц и я с и кузатилад и. Т о ш м ал ар к ў п и н ч а атр о ф и д аги
тўқ и м ал арн и н г ш и ш и ш и б илан бирга кечади. Б ем о р н и н г уму­
м ий ҳолати кўпинча ў зи н и ём он сези ш и , қусиш ва м ускул- 
ларда оғри қяар кузатилиш б илан кечади. Т ан а ҳарорати суб- 
ф ебрил ёки 38-39°С гача кўтарилиш и мумкин.
О ддий герпес қайталанувчи герпеслардан