Psixologik trening asoslari

1. Interv’yu usuli
. Bunda ishtirokchilar trener tomonidan juftliklarga 
bo’lib chiqiladi. Buning uchun ishtirokchilar mevalar, gullar, daraxtlar, 
hayvonlar, qushlar va h.k.larning qaysi birini yoqtirishiga qarab ajratiladi. 
Guruhga bo’linayotganda 1,2,3 deb raqamlar asosida guruhlarga bo’lish tavsiya 
etilmaydi. Juftliklarga bo’linganlaridan so’ng ular bir-birlaridan intervg’yu 
oladilar. Buning uchun savol javoblar uchun ularga 10-15 min. vaqt beriladi. 
Shundan keyin har bir ishtirokchi o’zining sherigini guruh a’zolariga qisqa, 
lo’nda va iloji boricha batafsilroq tarzda tanishtirishi lozim bo’ladi. 
2. Video(audio)tasma usuli
— bunda trener tomonidan har bir ishtirokchi 
alohida jihozlangan xonaga chaqiriladi va u guruh a’zolariga o’zi haqda 
nimalarni aytib berishni istasa, shuni gapiradi. Barcha ishtirokchilar o’zi 
haqidagi ma’lumotlarni videotasmaga tushirib bo’lganlaridan so’ng, ularning 
hammasi xonaga taklif etiladi va tasma yozuvi qo’yib beriladi. 
3. Kartochkalar usuli
— har bir ishtirokchi trener tomonidan tarqatilgan 
maxsus kartochkaga o’zi to’g’risida nimani tanishtirishni istasa, o’shani yozadi. 
Kartochkalarni tablichkaga o’xshatib hamma o’z oldiga qo’yib qo’yishi, oldiga 
yoki orqasiga ilib olishi ham mumkin. Hamma bir-birining kartochkasini o’qib 
o’zaro tanishadi. 
Ko’pincha treninglarda tanishuv jarayonida ishtirokchilardan ismini aytish 
bilan birga muloqotga kirishish jarayoniga salbiy va ijobiy ta’sir etuvchi 
jihatlarini ham aytib o’tish so’raladi.
 
4. Guruh ishtirokchilarining kutuvlarini aniqlash. 
Trening jarayonida 
vaqtning bir qismi ishtirokchilarning xohlagan natijalarini aniqlashga 
bag'ishlanishi kerak bo’ladi.Kutish bilan ishlash ta'lim samaradorligini 
aniqlashning muhim elementidir. Bunday holda, taxminlar va natijalar ijobiy 
nuqtai nazardan aniqlanishi uchun ehtiyot bo'lish kerak. Muayyan maqsadlar va 
umidlar bilan ishlashga etarli ijobiy munosabat (har bir ishtirokchi tomonidan 
qabul qilinadi) guruhning samaradorligini oshiradi. Har bir ishtirokchi o'zi 
uchun olingan tajriba va o'zgarishlarning ahamiyatini aniqlaydi. Faqatgina u 
ushbu tajribani qabul qilish-qilmaslik to'g'risida qaror qabul qilishi mumkin. 
Trener vaqtning bir qismini trening qatnashchilarining orzu-umidlari va 
g'oyalari bilan ishlashga sarflashi kerak. O'zlari oldiga qo'ygan maqsadlari, 
guruhda ishlashda nimalar etishmayotganligi, har bir kishi mashg'ulot jarayonida 
nimaga erishmoqchi ekanligi haqida bilish foydalidir. Shuningdek, ishtirokchilar 
o'ziga - o’zi “Men uchun bu mashg'ulot foydali bo'ldi” degan fikrga kelishlari 

---

61 
treningni yanada samarali va ko’zlangan maqsadga erishishga imkon beradi. 
Ushbu ishni tashkil qilishning variantlaridan biri bu har bir ishtirokchining 
treningda qatnashishdan ko’zlangan maqsadi, kutganlari ro'yhatini tuzishi va 
keyinchalik ularni guruhga o'qib berish usulidan foydalanish ham treningni 
samarali yakunlash imkoniyatini oshiradi. Kutilayotgan natijalar bilan tanishish 
trenerga trening dasturini to'g'irlash imkoniyatini beradi, garchi ko'pincha 
ishtirokchilarning kutganlari bilan ishlash kerak bo'lsa, ularni yanada aniq va 
adekvat qiladi.Kutilgan natijalar bilan to'g'ri tashkil etilgan ish, shuningdek, 
ishtirokchilarni guruhning ishi va o'z tajribasi uchun javobgarlik hissini 
kuchaytiradigan o'quv dasturiga ta'sir qilishi mumkinligini his qilishning 
samarali usuli hisoblanadi.