O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

Yo, Xudoyim, Yo Rabbano, Yo Parvardigor! (222-bet) 

Yana shuni ham ta`kidlash kerakki, "Hamlet"ning har ikki o`zbekcha 

tarjimalarida asliyatdagi diniy o`ziga xoslikni aniqlashtirib, konkretlshtirib tarjima 

qilish usuli faolroqligi ko`rinadi. Quyidagi misolga e`tibor beraylik 

Qodir qasos qanday qoyim bo`lmasin, faqat 

Sen ruhingni musaffo tut, onangga tegma. 

Unga odil hakam, uning loyiq javobi - 

Tangri taollo-yu, yana vijdon azobi. (225-bet) 

Yuqoridagi misolda Shekspir Qirol arvohi tilidan o`g`li Hamletga o`limimng 

sababini aytish bilan birga kelajakda nimalar qilish lozimligini ham ta`kidlaydi. 

Bunda onasiga nisbatan har qancha nafrat yig`ilgan bo`lsa ham, undan qasos 

olmaslikni, yaratganning hukmiga va uning vijdoniga havola qilib qo`yishni 

so`raydi. O`rni bilan aytish kerakki, qirol Hamlet o`z rafiqasini qanchalik sevgan, 

hatto o`lganda ham undan voz kechmagamligini ko`rishimiz mumkin: 

Qodir qasos qanday qoyim bo`lmasin, faqat,  

---

36 

 

Sen ruhingni musaffo tut, onangga tegma. 

Unga odil hakam, uning loyiq javobi – 

Tangri taoloyu yana vijdon azobi. (242-bet) 

 Zero, tarjimada bunday xil ruhiy kechinmalarni qayta yaratishning o`zi 

bo`lmaydi. 

 Asarda diniy tushunchalarni ifodalovchi quyidagi so`zlar ham qo`llangan: 

Shariat  so`zi arabcha bo`lib, aslida musulmonlarning qur`on asosida ishlab 

chiqilgan diniy, jinoiy va fuqarolik qonun-qoidalari majmui

13

ni  ifodalaydi. 

Tragediya tarjimasida esa xristianlik urf-odatlariga nisbatan ham Jamol kamol 

tomonidan qo`llangan.Masalan:  

Shariatning rasm-rusmi xuddi bir ermak, 

Qilmishingiz ko`rib hatto qizarar falak. (312-bet) 

Mahshargoh  so`zi mahshar (ar.) diniy e`tiqodga ko`ra dunyo tamom 

bo`lgandan keyin butun o`lgan kishilar tirilib, so`roqqa to`planish kuni va –goh – 

o`rin-joy oti yasovchi qo`shimcha birikishidan hosil bo`lgan va mahshar sodir 

bo`ladiga er

14

 ma`nosini beradi. 

Na tazarru ayta oldim, na bir alvido, 

 Mahshargohga jo`natishdi hovliqib, shoshib… (243-bet) 

Turli avliyolar nomi: Patrik, Lazar, Bibi Maryam kabi. Masalan: 

Hamlet: Bibi Maryam, so`nggi marta ko`rishganimizdan buyon bir qarich 

samoga sakrabsiz-ku. (273-bet) Yoki: Yo`q, bor, Bor, Horatsiy, Patrik haqi qasam 

ichaman. (245-bet) 

                                                             

13

 O’zbek tilining izohli lug’ati. – Moskva: Russkiy yazыk, 1981, 2-jild, 398-bet. 

14

 O’zbek tilining izohli lug’ati. – Moskva: Russkiy yazыk, 1981, 1-jild, 458-bet. 

---

37 

 

Arvoh  so`zi ham arabcha bo`lib, diniy tushunchalardan biri.diniy aqidalarga 

ko`ra faqat odamda bo`ladigan, u bilan xudo o`rtasida vositachi bo`ladigan g`ayri 

moddiy, o`lmas, abadiy asos.

15