1. Yosh fiziologiya va gigiyena fanining ahamiyati?

 
63. Havo o’tkazuvchi yo’llar va uning yoshga bog’liq xususiyatlari? 
Nafas olish yo’llarining boshlang’ich bo’limi burun bo’shlig’I hisoblanadi. 
Bola 10-14 yoshga yetguncha burnining shakli o’zgaradi va o’lchami 
kattalashadi. Taxminan 5 yoshga kelib, peshona suyagiga o’tish chegarasida 
egarsimonlikning rivojlanishi sezilarli bo’ladi. burun bo’shlig’ida uning yon 
yuzalarida to’rttadan chig’anoq: eng yuqorigi, o’rta va pastki chig’anoqlar 
joylashgan. Eng yuqorigi chig’anoq asta-sekin yo’qoladi, katta odamda 
ularning soni 3 ta bo’ladi. Chig’anoqning orasida yo’llar bor. Bolalarda ular 
ikkita: yuqorigi va o’rta yo’llar. 9 yoshgakelib uchinchi-pastki yo’l, 8-9 
yoshlarga kelib gaymor bo’shliqlari va peshona bo’shlig’I, 6 dan 12 
yoshgacha asosiy qo’shimcha bo’shliqlar rivojlanadi. Burun bo’shlig’I 
kiprikchali epiteliydan tashkil topgan shilliq parda bilan qoplangan. Har bir 
kiprikli hujayrada uzunligi 3-7 mikrometrga teng 200 tagacha kiprikchalar 
bo’lib, ular burun halqumga tomon tebranib, burun shilliq pardasi ishlab 
chiqaradigan burun shilimshig’ini doimo unga itarayotgandek 
harakatlanadi. 
 
64. Nafas olish deb nimaga aytiladi va uning ahamiyati? 
Nafas olish va nafas chiqarishning bir maromda almashinib turishinafas akti 
deb ataladi. Osoyishta nafas olingan paytda tashqiqovurg‘alararo muskullar, 
diafragma va ko‘krak qafasini kengaytiradigan nafas muskullari qisqaradi, 
shuning natijasida plevra ichidagi bosimkamayib, o‘pkaning kengayishi 
uchun sharoit yuzaga keladi. Shu vaqtdaatmosfera havosi havo o ‘tkazuvchi 
yo‘llar orqali kirib, alveolalalarni toidiradi. 
Nafas olish
nafas 
harakatlarining bir daqiqadagi soni nafastezligi deb ataladi. Nafas tezligi 
erkaklarda 16 ta ayollarda 18 ta bo‘ladi.Nafas ikkita tashqi va ichki nafas 
olishga boiinadi. Tashqi nafas olishdeb o ‘pka bilan qon o‘rtasidagi gaz 
almashinuviga aytiladi. Ichki nafasolish yoki to ‘qimalar aro nafas olish deb, 
hujayralarda moddaalmashinuvini t a ’minlovchi to ‘qimalar bilan qon 
o'rtasidagi gazalmashinuviga aytiladi.