1-ma’ruza. Mavzu: Shaxsiy kompyuterlarning ta’minoti va uning turlari. Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi. Sistema bloki komponentlari. Registrlar, Xotira va uning ishlash imkoniyatlari. Mavzu rejasi

Texnikaviy ta’minoti
— bu kompyuterning asosiy texnik qismlari va qo‘shimcha (atrof) 
qurilmalaridir. 
Hisoblash tizimi tarkibi konfiguratsiya deb ataladi. Odatda hisoblash texnikasining apparat va 
dasturiy vositalari alohida olib о‘rganiladi. Shuning uchun ham mos ravishda hisoblash tizimlari 
apparat konfiguratsiyasi va dasturiy konfiguratsiyasi alohida olib о‘rganiladi. Bunday bо‘linish 
axborot texnologiyalari uchun muhim ahamiyatga egadir, chunki kо‘p xollarda alohida olingan masala 
yechimini ham apparat, ham dastur vositalari yordamida ta’minlash mumkin. 
Apparat ta’minoti. 
Hisoblash tizimlarining apparat ta’minoti tarkibiga, apparat konfiguratsiyani tashkil etuvchi 
qurilma va asboblar kiradi. Zamonaviy kompyuter va hisoblash majmua (kompleks)lari blok-modulli 
konstruksiya (tuzilish)dan iborat. Ma’lum ishlarni bajarishga zarur bо‘lgan apparat konfiguratsiyani 
tayyor blok va qismlardan yig‘ib olish mumkin.Qurilmalarning, markaziy protsessorga (Central 
Processing UNIT, CPU) nisbatan joylashishiga qarab tashqi va ichki qurilmalarga ajratamiz.Tashqi 
qurilmalar, qoida bо‘yicha, ma’lumotlarni kiritish va chiqarish qurilmalaridir, ularni odatda periferik 
qurilmalar deb ham ataladi. Bundan tashqari ma’lumotlarni uzoq saqlashga mо‘ljallangan qurilmalar 
ham tashqi qurilmalarga kiradi.Alohida blok va qismlar orasidagi kelishuvchanlik, birgalikda 
ishlashdagi moslanuvchanlik, apparatli interfeys deb ataluvchi о‘tish apparat-mantiqiy qurilmalari 
yordamida bajariladi. Hisoblash texnikasidagi apparat interfeysiga belgilangan standartlar protokollar 
deyiladi. Shunday qilib, protokol – bu qurilma yaratuvchilari tomonidan, bu qurilmaning boshqa 
qurilmalar bilan muvaffaqiyatli va kelishilgan holda birgilikda ishlashi uchun, ishlab chiqiladigan 
texnik shartlar majmuasidir. 
Kompyuterning dasturiy ta’minoti bilan tanishib chiqaylik. Barcha dasturiy ta’minotlarni uchta 
kategoriya bo‘yicha tasniflash mumkin: 
−
sistemaviy dasturiy ta’minot; 
−
amaliy dasturiy ta’minot; 
−
dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari 

---