Raxmonova maftuna abdulla qizi muhandislik grafikasidan talabalar bilimini nazorat qilish va baholashda zamonaviy kompyuter

12
35

---

69
ukompyuterningundanfoydalanuvchibilano‘tkazadiganmuloqotigaasoslangan.
Mazkurtizim
“o‘qituvchiningtexnikqaytaqurollanishi,
uningmexanizatsiyalashtirilganmehnati”
yoki
“o‘qituvchimashina”
deganshiorlarostidao‘qituvchiningtalababilanindividualishlashjarayoninimujassaml
ashtiruvchisifatidadunyogakelgan.
Ba’zan,
o‘quvjarayonidasun’iyintellekttiziminingqo‘llanilishibaholashjarayoniningmurakka
bligi,
xususantalabanibaholashuchuntalabagakattamiqdordagiaxborotniqaytaishlashi,
baholovchivabaholanuvchiorasidagio‘zarota’sirjarayoniningmurakkabligibumasala
niosonhalqilishimkoniyatinibermaydi.
Xususan,
talababilimvamalakasinikompyuterlashtirilganholdanazoratqilish,
talabqilinadiganbilimlarmajmuasiningsifatinianiqlashmuammosinihalqilishlozimlig
ini,
busizerishilganbilimlarnibaholashmezonlarinivaularningo‘zlashtirilganlikdarajasini
aniqlashqobiliyatlarinibelgilashmumkinemasligioydinbo‘ldi.
O‘qituvchilartomonidantalabalarbilimi,
malakavako‘nikmalarininazoratqilishningasosiymaqsadi,
ularerishganyutuqlarvamuvaffaqiyatlarnianiqlash,
unitakomillashtirishyo‘llariniko‘rsatishvashuasosdatalabalarningfaolijodiyfaoliyatk
o‘rsatishlariuchunsharoityaratishdaniborat.
Bumaqsad,
birinchinavbatda,
talabalartomonidano‘quvmateriallarinio‘zlashtirishsifatibilan,
ya’nio‘quvdasturidabelgilanganbilim,
ko‘nikmavamalakalarniegallashdarajasibilanbog‘liq.
Ikkinchitomondan,
nazoratningasosiymaqsadinianiqlashtirish,
o‘zarovao‘z-
o‘zininazoratqilishbo‘yichayondashuvlarnio‘rganishhamdao‘zarovao‘z-
o‘zininazoratqilishgabo‘lganehtiyojningshakllanishibilanbog‘liq. Uchinchidanesa,
bumaqsadtalabalardabajarilganishuchunjavobgarlikningnamoyonbo‘lishikabishaxs
ningijobiysifatlarinitarbiyalashgaqaratilganbo‘ladi.

---

70
Talabalarning
bilimlarini
intellektual
nazorat
qilish
o‘qituvchidan
ziyraklikni, adolat bilan faoliyat yuritishni talab qiladi. Bilimlarni intellektual
baholashning turli metodlari mavjud bo‘lib, ular ichida keng tarqalgan metodlar
quyidagilar:
• og‘zaki yo‘l bilan tekshirish;
• yozma-grafik usulda tekshirish;
• amaliy-laboratoriya mashg‘ulotlarini bajarish orqali tekshirish.
Bilimlarni og‘zaki usul bilan tekshirish metodi asosan ikki qismdan:
birinchisi, tekshirish savollari va vazifalari, ikkinchisi esa, qo‘yilgan savol va
vazifalarga javoblar hamda talablardan tashkil topadi. Bunda savol va
topshiriqlarning mazmunini belgilashda, o‘rganilayotgan o‘quv materiali mazmuni
bilan ilgari o‘tilgan materiallar mazmuni orasidagi bog‘lanishni tahlil qilish,
o‘tilgan mavzuni nazorat qilishda esa yetakchi bilimlarni ajratish zarur bo‘ladi.
Savol va berilgan topshiriqlarning sifati talabalarning aqliy faoliyatlarining
xarakteriga bog‘liq bo‘lganidan, ular talabalarning xotirasini faollashtirish, fikrlash
(solishtirish, umumlashtirish, yaxlitlash va hokazo) va nutqini rivojlantirishga
qaratilmog‘i lozim.
Bilimlarni yozma - grafik usulda tekshirish, talabalarning
- nazariy bilimlarini;
- talabalarni masalalar va boshqa eksperimental topshiriqlarni bajarishda
qo‘llay olish ko‘nikmasi va malakasini;
- talabalarda berilgan masalalar bo‘yicha shakllangan ko‘nikmalarni
tekshirishni nazarda tutadi.
Yozma - grafik usulda ishlarni tekshirish metodikasi quyidagi to‘rt etapda
bajariladi:
- nazoratni o‘tkazishga tayyorgarlik;
- uni tashkil etish;
- o‘tkazish;
- natijalarni tahlil qilish.