Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi

Orolni asrashga oid zaruriy chora-tadbirlar. 
Hozirgi sharoitda O rol 
havzasida mavjud b o'lg an suv resurslaridan oqilona foydalanish ta m o - 
yilini amalga oshirish, unga zarur bo'lgan suv hajmini ajratib olish va 
uni to 'lig 'i bilan dengizga quyishga erishishdan iborat. Bu sohada n im alar- 
ni am alga oshirish m um kin?
1. 
D arhaqiqat, suvdan foydalanishda o'lkada katta kam chiliklar m avjud. 
1960-yilda m in ta q ad a 5 mln. gektar yerni sug'orish uchun 40,4 k m 3 kub 
suv sarflangan. Z ovu r suvlari m iqdori 5—6 k m 3 kub atrofida bo'lgan. 1995- 
yilga kelib salkam 7 m ln. gektar yerni sug'orish uchun 86 k m 3 k o 'p suv 
sarflandi, zovur suvlarining m iqdori 34—36 km kubni tashkil qildi. Agar 
biz ekinlarga m e ’yorida suv olishga erishsak, sizot suvlari ham deyarli 
vujudga kelmaydi. Endilikda ekinlaming turi, tuproqlarning mexanik tarkibi, 
sho'rlik darajasi, sham ol tezligini e ’tiborga olib, yom g'irlatib, to m chilatib
va tuproq ostidan sug'orish usullarini qoilash g a o'tish ayni dolzarb masala. 
Ushbu yangi sug'orish usullari am aliyotga tatbiq qilinsa, suvdan 40—50%, 
h atto 70 % gacha tejashga erishiladi.
Sug'oriladigan dehqonchilik uchun hozirgi kunda yiliga olinayotgan 55 
km kub suvni n azarda tutsak, u holda respublikada ancha suvni tejash 
m um kin bo'ladi. Sug'orish shoxobchalari va magistral kanallarning ish 
koeffitsienti o 'rta c h a 64 % ni tashkil etadi. Agarda m azkur k o 'rsatkich
90 % ga yetkazilsa, 26 % suv tejab qolinadi. Buning uchun ularning 
o 'z an lari suv o 'tk azm ay d ig an m aterial bilan qoplansa, ushbu natijaga 
erishiladi. A lbatta, m azkur tadbir katta m iqdorda sarm oyalarning sarf 
qilinishini talab qiladi.
M azkur suv tejash ishlarini nafaqat O 'zbekiston, balki Orol havzasidagi 
barcha davlatlar baravariga amalga oshirgandagina katta samaraga erishiladi. 
Ayniqsa, T u rk m an isto n va Janubiy Q ozog'istonning sug'oriladigan yer- 
larida sug'orish