Кино ва телевидениеда монтаж

Bir vaqtning o‘zida turli joylarda sodir bo‘lgan ikki yoki 
undan ortiq voqealar tasvirlarini parallel ravishda, albatta 
o‘zaro bir voqea atrofida bog‘langan holda namoyish etish usuli 

---

148
– ekran san’atidagi parallel montaj deb aytiladi
32
. 
Ikki alohida lekin o‘zaro bog‘langan voqealarni parallel 
tarzda ko‘rsatish usulini ba’zan 
kesishuvchi-montaj
deb ham 
ataladi. Biroq, bu parallel montaj usulining shunchaki boshqacha 
nomlanishidir. 
Nazorat savollari: 
1. Izchil montaj nima va uning imkoniyatlari qanday? 
2. 
Izchil 
montajdan 
asosan 
qanday 
turdagi 
filmlarda 
foydalaniladi? 
3. Parallel montajning imkoniyatlari qanday? 
4. Parallel montajdan qanday filmlarda ko‘proq foydalaniladi? 
5. Parallel montajga misol bo‘la oladigan voqeani aytib bering. 
 
 
2.2. Kadr ichi montaji 
Usulning yaratilishi va uning mohiyati. 
Ayrim nazariyotchilar ta’kidlaganlaridek, kadrlararo montaj 
kino san’atining mohiyatiga tamomila ziddir. Boshqalar esa kadr 
ichi montaji mavjud bo‘lishi mumkin emas, sababki montaj bu – 
alohida 
kadrlarning 
muayyan 
ma’no-mazmun 
doirasida 
birikishidir deya g‘oyalarni ilgari surganlar. 
“Kadr ichi montaji” – atamasini rus kino maktabi 
namoyondalari kino san’atida muomalaga kiritganlar. G‘arb o‘quv 
adabiyotlarida bunaqa montaj turi mavjudligi haqida umuman so‘z 
yuritilmagan. Bu o‘quv adabiyotlar mualliflari kadr ichi montaji 
orqali olinadigan murakkab sahnalar haqida fikr yuritishganda 
shunchaki mizantsena tushunchasi bilan chegaralanganlar. Biroq, 
mizantsena so‘zi teatr san’atiga hos so‘z bo‘lib, ekran san’atlari 
bo‘lgan kino va televidenieda kadr ichi montajining asl 
mohiyatini tushuntirib berishda yordamchi tushuncha sifatida 
foydalaniladi. 
Tushunarli bo‘lishi uchun shunday deyish mumkinki,