T ü r k d I l k u r u m u y a y I n L a r I

T Ü R K D İ L K U R U M U Y A Y I N L A R I
İslam Türkay, Türk dili ve edebiyatı, Türk tarihi, Türk kültürü ve Türk 
dünyasıyla ilgili engin bilgiye ve birikime sahip olan ender şair ve aydınlardan 
biridir. Onun bütün Türk dünyasını bin yılı aşkın bir süreden beri bir arada 
tutmayı başaran unsur olarak gördüğü Türkçeyi şiirlerinde ustaca kullandı
-
ğı; söz sanatlarına (mecazlara, mazmunlara…), metaforlara, kalıplaşmış dil 
ögelerine fazlaca yer verdiği; bunların da onu ve eserlerini ayrıcalıklı kıldığı 
dikkati çeker.
İslam Türkay’ın eserleri üzerinde tarafımızdan yapılan incelemede şairin 
kalıplaşmış dil ögelerinden büyük ölçüde yararlandığı tespit edilmiş şu sonuca 
ulaşılmıştır:
Kalıplaşmış dil ögesinin adı
Sayısı
Atasözleri
38
Deyimler
490
Vecizeler
55
İkilemeler
310
Dualar ve Beddualar
47
Azerbaycan Türkleri ve Azerbaycan Türkçesi her ne kadar Türkiye Türk
-
lerine ve ölçünlü Türkiye Türkçesine çok yakın olsa da ne yazık ki Azerbay
-
can Türkleri ve Azerbaycan Türkçesiyle ilgili olarak Türkiye’de (bu bağlamda 
Türk dünyasında) çalışma yapan bilim insanlarının sayısı oldukça azdır. Azer
-
baycan’la ilgili araştırma ve inceleme yapanların da çalışmalarında genelde 
belirli benzer konuları ele aldıkları, diğerlerini göz ardı ettikleri inkâr edilmez 
bir gerçektir. Yapılacak çalışmalarda meselelerin dil, edebiyat, tarih, kültür vd. 
açılardan ayrıntılı olarak ele alınıp incelenmesi, Azerbaycan Türkçesiyle eser 
yazan yakın döneme ait şairlerin, yazarların, düşünürlerin de göz ardı edilme
-
mesi çalışmaları daha değerli kılacaktır.
Kısaltmalar
AHV 
: Arxada Hesret Var
BGG 
: Bir Gün Geler
BT 
: Bilge Tonyukuk Yazıtları
DLT 
: Dîvânu Lügâti’t-Türk
EMDA : Éşgim Menim Dar Ağacım
HTBG : Her Şéyi Tezeden Başlayam Gerek
KTD 
: Köl Tigin Yazıtı Doğu Yüzü
TS 
: Türkçe Sözlük
YŞ 
: İslam Türkay’ın Yayımlanmamış Şiirleri

---

144
İslam Türkay’ın şiirlerinde kalıplaşmış dil ögeleri