Sh. M. Narziyev sh. X. Kiikbonov

Qon quyilish va ко kitrish (gematoma)
- qon to m irlarin in g u rilish zahoti yoki bir 
nech a soat keyin uzilishi n atijasid a ro 'y beradi U ning kattalig i uzilg an tom irning 
k a lib n g a , q o n n in g ivishiga, teri osti y o g ' qavatiga b o g 'liq T e n q a v a tla n dastlab to 'q
k o 'k im tir rangga, k ey in ch alik g em o g lo b in n in g parch alan ish i n atijasid a yashil va sariq 
ran g g a kiradi F u n k siy an in g buzilishi dastlab o rg an izm n in g sh ik astlan ish g a qarshi 
him oya reaksiyasi b o 'lib h isoblanadi v a uni lat y ey ish jo y ig a , sh ikastlangan 
o d am n in g o g 'riq q a b o 'lg a n reak siy asig a va slukastlanish natijasid a ro 'y bergan 
o 'z g a ris h la r x arak terig a b o g 'liq O rg an n in g funksiyasi b u zilish i uning to 'q im a la rid a
qon v a lim faning shim ilishi n atijasid a ro 'y beradi M ahalliy v a um um iy haro ratn in g
k o 'ta rilish i katta g em ato m an in g so 'rilis h i yoki uning y irin g lash i n atijasid a ro 'y
beradi Birinchi tibbiy y o rd am k o 'rs a tis h - lat yeyish ro 'y b erg an zahoti o 's h a jo y g a
siqib turuvchi b o g 'la m q o 'y is h , iloji b o 'ls a , lat yeg an jo y g a d a m -b a d a m sovuq 
jis m la r bosish, m uz xaltasini q o 'y is h 40-50 m inutdan keyin 10-15 m inut dam
beriladi 
Y ana qaytariladi 
S ovuqning q o 'lla n ilish i qon quyilishim kam aytiradi, 
to 'x ta ta d i, o g 'riq m k am aytiradi Siqib b o g 'la s h n atijasid a zararlan g an teri osti qon 
to m irlari bosilib, shishni k am aytiradi K atta m iqdordagi lat y ey ish lard a b e m o m in g
harakatlari chegaralanib, (im m o b ilizatsiy a) o g 'riq n i q o ldiruvchi v o sitalar beriladi
Davolash
- lat y egan v aqtdan 2-3 kun o 'tg a c h issiq m u o lajalar q o 'lla n ila d i (iliq 
isitgich q o 'lla sh , isituvchi kom press, suv vannalari) m assaj (uqalash), davolash 
g im n astik asi q o 'lla n ila d i K atta o 'Ic h a m li lat yeyishlarda, rentgen orqali tekshirib, 
su y ak lar sinishi bor y o 'q lig im aniqlash kerak O 'z ic h a s o 'rilib ketm aydigan katta
215

---

gem ato m alam i p u n k siy a qilinib, ketidan an tib io tik lar y u b o rilad i, b a ’zan jarro h lik
y o 'li bilan ivigan qon olib tashlanadi.