Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

87
Фойдали илм.
Бунинг маъноси дину диёнатга ёки 
илму ҳикматга доир китоблар ёзиб кетишдир. Диний ва 
дунёвий илмлардан дарс бериб, шогирдлар қолдириб 
кетиш ҳам шунга киради. Мана, ҳозиргача фойдаланиб 
келинаётган минглаб диний китобларимизни ёки Ибн 
Сино, Абу Райҳон Беруний, Абу Наср Форобийнинг асар­
ларини олиб кўрайлик, Буларнинг ҳаммаси неча аср лар 
олдин ёзилган бўлса­да, ҳанузгача ўз қиммат ва эъти­
борини йўқотмай, бутун инсоният манфаати йўлида хиз­
мат қилиб келмоқда.
Солиҳ фарзанд.
Яъни, солиҳ ва қобил фарзанднинг 
тўғри йўлда хайрли ишларни қилиб юришининг саво­
бидан, албатта, ўтиб кетган ота­оналари баҳраманд бў­
лишларини Расулуллоҳ (алайҳиссалом) бизга маълум қи­
ладилар.
Юқорида таъкидлаб ўтганимиздек, Исломда фар­
занд лар бурчлари билан бир қаторда уларнинг ҳақлари 
ҳам мавжуд. Бу ҳақлар уларнинг ота­оналари ёки яқин 
қариндошлари, яшаётган жамиятларига вазифа қилиб 
юклатилгандир. Бу ҳақларни адо этиш вожиб бўлиб, ун­
га амал қилмоқлик мажбурийдир. 
1. Насаб
. Никоҳнинг асл мақсадларидан бири насл­
насабни сақлашдир. Бусиз оила ҳам, жамият ҳам бўл­
майди. Фарзанднинг ота­онаси никоҳдан ўтган, ҳалол­
пок яшагандагина насаби аниқ ва пок бўлади.
2. Бўлажак фарзандга муносиб ота ва она танлаш
.
Ислом бола ҳақида у ҳали дунёга келмасдан анча олдин, 
оила қуришга тайёргарлик кўрилаётган пайтдан бошлаб 
қайғура бошлайди.
“Талхис” номли китобда Ойшадан (розияллоҳу анҳо) 
ривоят қилинади:
“Сизлар ўз нутфангизга муносиб жуфти ҳалолни их­
тиёр қилинглар. Ўзингизга муносибларга никоҳла нинг 
ва уларга никоҳлаб беринг” 
(Ибн Можа ва Дора қут ний)
.
Оила қурилар экан, ота­онанинг диндорлиги, ахло қи, 
одобига, инсонийлигига алоҳида эътибор берилади. Чун
­
www.muslim.uz

---

88
Оилада фарзанд тарбияси
ки улардаги хислат, фазилатлар ҳам, ёмон одатлар ҳам 
болага кўчиши исбот талаб этилмайдиган ҳақи қатдир.
3. Эмизиш.
Туғилган фарзанд аввало эмишга муҳтож. 
Бу эса онасининг вазифаси. Шаръий узр сабаб ли она эми
­
за олмаса, эмизувчи топиш ва уни рози қилиш отанинг 
иши ҳисобланади.