Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

397
эҳтиёжни тўғри ва ҳалол йўл билан қондириши лозим. 
Динимиз бундай амални юксак баҳолайди ва қўллаб­
қувватлайди. Аксинча, уйланишдан ўзини мосуво қи­
лишни эса, ўзига зулм ҳисоблаб, қоралайди. Маъқул лан­
ган жиҳат никоҳ асосида эр­хотинлик, яъни оила қуриш 
билан бўлади. 
Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
ﮓ ﮒ ﮑ ﮐ ﮏ ﮎ ﮍ ﮌ ﮋ ﮊ ﮉ
ﮗ
ﮖ ﮕ ﮔ
«
Унинг аломатларидан 
(яна бири) 
– сизлар 
(нафсни 
қондириш жиҳатидан)
 таскин топишингиз учун жуфт
­
лар яратгани ва ўртангизда иноқлик ва меҳрибонлик 
пайдо қилганидир...» 
(Рум, 21).
Мазкур оятга биноан Ислом оила қуришга жиддий 
тарғиб қилади. Уйланишни тарк қилишдан қайтаради. 
Жаноб Сарвари коинот, бу ҳақда уйланишга қодир бўл­
ган умматларга сабоқ сифатида, ушбу ҳадисни баён қил­
ганлар:
 ارسوم ناك نم « : لاق ملسو هيلع للها ىلص للها لوسر نأ ، حيجن يبأ نع
)يربكلا في نيابرطلا هاور(
 .» ينم سيلف ، حكني مل مث ، حكني نل
Имом Табароний ва Имом Байҳақий ривоят қи ла ди. 
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
 
“Ким уйла
­
нишга қодир бўлиб уйланмаса, у мендан эмас”,
 
дедилар. 
Имом Бухорий ва Имом Муслим Анасдан (розиял лоҳу 
анҳу) ривоят қилади: «Уч киши Набийнинг (сол лаллоҳу 
алайҳи ва саллам) уйларига келиб, бири: “Мен туни билан 
намоз ўқийман”, деди. Кейингиси: “Ҳар ку ни рўза тута
­
ман”, деди. Охиргиси: “Мен ҳеч қачон уйланмайман”, 
деди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): 
“Аллоҳга қасам, мен сизлардан кўра тақводорроқман. 
Лекин мен рўза тутаман ва ифтор қиламан (рўза тутма
­
ган куним бўлади), кечаси намоз ўқийман ва ухлайман, 
www.muslim.uz

---

398
Оилада фарзанд тарбияси
уйланаман. Бас, ким менинг суннатимдан юз ўгирса, у 
мендан эмас”, дедилар».
Бу ҳадисдан қодир киши уйланиши зарурлиги ва у 
Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сун
­
натларини тутган бўлиши маълум бўлмоқда. Акс ҳолда 
Муҳаммад (алайҳиссалом) у “мендан эмас”, яъни менинг 
йўлимда эмас, дедилар. 
Қодир бўлиш деганда қайси жиҳатлар эътиборга оли
­
нишини уламолар батафсил баён қилишган:
а) шундай кишилар бор, бирор дард туфайли ёки бош­
қа сабабдан жинсий ожиз бўлади. Унинг шифо топиши 
учун ҳеч бир омил кор қилмайди. Бундайлар учун уйла
­
ниш мумкин эмас. Чунки унинг уйланишдан кўзланган 
мақ садларга эҳтиёжи, насл давом эттиришга имконияти 
ҳам йўқ.
б) айрим инсонлар бор, қувватга эга, аммо руҳий хас­
талиги боис уйланиши макруҳ. Чунки бундай инсонлар
­
нинг уйланган аёлга зулм қилиши ва ёмонликка гириф
­
тор этиш хавфи бор.
в) баъзи одамлар бор, шаҳватини ҳаромдан тия ола
­
ди, аммо уйланса, оила боқишни эплолмайди, нафақа га 
қодир эмас. Бу тоифадагилар учун уйланмаслик яхшироқ. 
Чунки оила масъулиятини бўйнига олган кишига оила 
таъминоти вожиб бўлади.
г) бир тоифадагилар бор, шаҳватларини ҳаромдан тия 
олмайди. Агар уйланса, айни вақтда оиласини боқиш­
ни эплаш даражасида эмас. Бундайлар учун уйланиш 
мубоҳ, улар Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) айтганла
­
ридек, рўза тутиши афзал.
д) айрим тоифа кишилар бўлади, соғлом, бақувват, 
уйланишга қодир, шаҳватини ҳаромдан тийишга қурби 
етади. Мабодо оила қургудек бўлса ҳам, бемалол рўзғор 
тебрата олади. Булар учун уйланиш мустаҳаб ва суннат.
е) кўпчиликни ташкил этадиган тоифа вакиллари 
бор, улар ҳар томонлама, жисман ва руҳан соғлом бў­
либ, юқорида зикр этилган нуқсонлардан холи. Аммо 
www.muslim.uz

---