Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

267
1. Инсонийлик шаънини эъзозлаш
Ислом дини жамиятга эътибор ва инсонийлик шаъни
­
га ҳурмат жиҳатидан жинси, ранги, ирқи ҳар хил одам
­
ларга бир хил муносабатда бўлади. У инсон лар ўртасида 
тақво, натижа ва яхши амалда фазилат бўлади деган улуғ 
қоидани то қиёматгача жорий қил ган.
Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
ﮁ ﮀﭿ ﭾ ﭽ ﭼ ﭻ ﭺ ﭹ ﭸ ﭷ ﭶ ﭵ
ﮋ ﮊ ﮉ ﮈ ﮇ ﮆﮅ ﮄ ﮃ ﮂ
«Эй инсонлар! Дарҳақиқат, Биз сизларни бир эр
­
как 
(Одам)
ва бир аёл 
(Ҳавво)
дан яратдик ҳамда 
бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сиз-
лар ни 
(турли­туман)
 халқлар ва қабила 
(элат)
лар қи-
либ қўйдик. Албатта, Аллоҳ наздида 
(энг азизу)
му-
каррамроғингиз тақводорроғингиздир...»
(Ҳу жу рот, 
13)
. Ислом таълимоти инсоннинг жисмига ва суратларига 
эмас, балки унинг қалбига ва амалларига боқади. Имом 
Муслим “Саҳиҳ” китобида Абу Ҳурай радан (розияллоҳу 
анҳу) ривоят қилади: “...Албатта, Аллоҳ сизларнинг су
­
ратларингиз ва жисмларингизга қарамайди, лекин қалб­
ларингиз ва амалларингизга қарайди”. Динимиз кучсиз 
ва фақирларни камситишга қодир бўлганларни бундай 
ёмонликдан қайтаради, уларга ғазаб қилишни Аллоҳга 
ғазаб деб қоралайди.
Имом Муслим ривоят қилади. Абу Суфён бир неча 
(одамлар) ичидан Салмон, Суҳайб ва Билол ҳузурла ри­
га келди. Улар: “Аллоҳга қасам, Аллоҳнинг қилич лари 
Аллоҳ душманларининг бўйнидан оладиганини олмади”, 
деб айтдилар. Абу Бакр: “Бу сўзни қурайш нинг шайхи 
ва улуғига айтасизларми?” деди. Сўнгра келиб, Пайғам­
баримизга (соллаллоҳу алайҳи ва сал лам) сўзлаб берди. У 
зот: “Эй Абу Бакр, балки сиз уларга ғазаб қилган дирсиз, 
агар уларга ғазаб қилган бўлсангиз, Раббингизга ҳам 
ғазаб қилган бўласиз”, дедилар. Сўнгра Абу Бакр улар
­
www.muslim.uz

---

268
Оилада фарзанд тарбияси
нинг ёнига келиб: “Эвоҳ, биродарларим, мен сизларга 
ғазаб қилдимми?” деди. Улар: “Йўқ, Аллоҳ сизни кечир
­
син, биродар”, де йишди. Бу ривоятдан, бир томондан, 
бошқа диндаги инсонга тазйиқ ўтказмаслик ва унинг 
тарафини олиш тушунилса, бошқа томондан, мусулмон 
ғазаб қил маслиги лозимлиги англашилади.
2. Ижтимоий бирдамлик қоидалари 
Шубҳасиз, Ислом дини камбағаллик мушкулот ла ри ни 
ечишда ожизларга, ночорларга, оғир машақ қат лар етган
­
ларга эътибор берадиган бирдамлик қоидала ри ни тузди. 
Жамиятда камбағалликни кетказишга хиз мат қилувчи 
ана шу йўл­йўриқларнинг айримларини кўриб чиқамиз.
Мусулмончиликда фарз амал – бойлардан закот йиғиш 
жорий этилган ва бу маблағ ҳақдорлари – камбағал, ми
­
скин, мусофир, қарздорга ва қул озод этиш учун сарф 
этилиши белгиланган. Аллоҳ таоло:
ﮧ ﮦ ﮥ ﮤ ﮣ ﮢ ﮡ ﮠ
ﯓ ﮱﮰ ﮯ ﮮ ﮭ ﮬ ﮫ ﮪ ﮩ ﮨ
ﯚ ﯙ ﯘ ﯗ ﯖﯕ ﯔ