А. Пирматов, С. Л. Матисмаилов, Қ.Ғ

 

---

98 
III-БОБ. ҚАЙТА ТАРАШ ЖАРАЁНИ, ПИЛТАЛАРНИ ҚАЙТА 
ТАРАШГА ТАЙЁРЛАШ, ҚАЙТА ТАРАШ МАШИНАЛАРИ. 
3.1. Қайта тараш жараѐни. Маҳсулотни қайта тарашга тайѐрлаш. 
 
Тараш машинаси пилтасида турли узунликдаги, ажратилмаган толалар, 
тугунаклар, толали чигит пўстлоғи ва ифлосликлар сезиларли миқдорда (1 г 
тарамда 1-1,5 % гача) мавжуд бўлади. Ҳатто биринчи нав пахта толаларини 
ишлатганда ҳам 1 г тарам таркибида 100-180 та нуқсонлар сақланиб қолади. 
Буларни бартараф этиш мақсадида қайта тараш системаси қўлланилади. Бу 
системада олинган ип пишиқлиги, равонлиги, силлиқлиги, эластиклиги, 
жилваланиши ва тозалиги билан ажралиб туради.
Қайта тараш жараѐнининг мақсади
бир текис, жипс ва силлиқ 
ингичка ип ишлаб чиқариш учун қайта таралган пилта тайѐрлашдан иборат.
Қайта тараш жараѐнининг моҳияти
қисилган толалар тутамини бир 
неча тароқлар ѐрдамида дастлаб олд учларини, сўнгра орқа учларини тараб, 
игналар ѐрдамида алоҳида-алоҳида толаларга ажратиб, уларни параллел 
жойлаштириб текислашдан, калта толалар ва майда нуқсонларни тараб 
ташлашдан иборатдир. Қайта тараш жараѐнининг камчилиги шундан 
иборатки, келтирилган бирорта вазифа тўла бажарилмайди.
Қайта тараш ипларини тайѐрлаш учун, одатда 1а; 1б; 1; 2; 3 типларга 
мансуб толалар ишлатилади. Қайта тараш ипларининг таннархини 
камайтириш мақсадида, уларни тайѐрлашда 4-5 тип ўрта толали пахтани 
ишлатиш тажрибаси ҳам қўлланилмоқда. Булардан ташқари кимѐвий штапел 
ва пахта толалари аралашмасидан қайта тараш иплари тайѐрлаш ҳам талабга 
мувофиқ қўлланиши мумкин. Кимѐвий штапел толаларни пахта билан 
аралаштириш пилталаш машинасида амалга оширилганда компонентлар 
доимийлиги сақланиб, юқори сифатли қайта таралган иплар олинади.
Тараш пилтаси таркибидаги толаларнинг тўғриланиш коэффициенти, 
яъни тўғриланмаган тола узунлигининг тўғрилангандан кейинги узунлигига 
нисбати паст (

=0,5-0,6) бўлиб, уни қайта тарашда тўғридан-тўғри 

---

99 
ишлатилса, калта толалар билан биргаликда узун толалар ҳам таранди 
таркибига ўтиб кетади. Шунинг учун маҳсулот қайта тарашга тайѐрланади.