Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

References 

---

249 
1. Аграновский А.В., Леднов Д.А. Теоретические аспекты алгоритмов обработки и 
классификации речевых сигналов. – М.: Радио и связь, 2004. - 
2. Карпов О.Н., Габович А.Г., Марченко Б.Г. Хорошко В.А., Щербак Л.Н. 
Компьютерные технологии распознавания речевых сигналов. – Киев: ПолиграфКонсалтинг, 
2005. 
3. Хейдоров Е.Э. Применение авторегрессионных скрытых марковских моделей в 
задачах распознавания изолированных слов и идентификации дикторов. Автореферат канд. 
диссер. –Минск: БГУ, 2000. 
CINEMA 4D DASTURINING TELEVIZION TEXNOLOGIYALAR SOHASI 
RIVOJLANISHIDA TUTGAN O`RNI 
 
J.S. Modullayev (ТАТU, assistent) 
Hozirgi kunda boshqa sohalar singari axborot texnologiyalari jadal rivojlanayotgan 
sohalardan biridir. O’z navbatida axborot texnologiyalari sohasi rivojlanishi boshqa sohalarning 
ham rivojlanishida muhim omil bo’lmoqda. Bu omilni inobatga olib Respublikamizda axborot 
texnologiyalarini yanada jadal rivojlantirish uchun keng qamrovli islohotlar o’tkazilmoqda. 
O’zbekiston Respublikasining Prezidentining 2005 yil 2 iyundagi “Axborot texnologiyalari 
sohasida kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish to’g’risida”gi PQ-91-son qarori asosida 
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti axborot-komunikatsiya texnologiyalari bo’yicha 
mutxassislar tayyorlashga yo’naltirilgan bosh oliy o’quv muassasasi etib belgilanishi buning 
yorqin dalilidur. 
Toshkent 
axborot texnologiyalar universitetida televideniya sohasiga 
axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari bo’yicha malakali kadrlar tayyorlashni yo’lga qo’yish uchun 
Televizion texnologiyalar fakulteti faoliyati yo’lga qo’yilgan. Fakultetda axborot texnologiyalarini 
ta’lim sifati va samaradorligini oshirish maqsadida o’qitishning zamonaviy usullari, shakl va 
vositalari, kompyuterli o’qitishdan foydalanilmoqda. Hozirgi kunga kelib jahon standartlariga 
to’liq javob beradigan “Audiovizual texnologiyalar” hamda “Telestudiya tizimlari va ilovalari” 
yo’nalishida 600 dan ortiq talabalar tahsil olishmoqda. Bu yo’nalishdagi talabalar uchun 
“Audiovizual texnologiyalar” kafedrasi tomonidan “3d Modellashtirish va raqamli animatsiya” 
fani ishlab chiqilgan. Bu fan doirasida talabalar 3ds Max va CINEMA 4D grafik dasturlarini 
muvaffaqiyatli o’rganib bilim va ko’nikmalarga ega bo’lib kelishmoqda. 
CINEMA 4D yoki C4D uch o’lchamli grafika va animatsiya yaratish uchun MAXON 
kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Ishchi oynasi 3Ds Max dasturidagi kabi 4 ta ishchi 
oynadan tuzilgan. Ushbu dastur 3 o’lchovli ob’ektlarni tahrir qilish uchun universal keng qamrovli 
dasturdir. 
CINEMA 4D dasturi interfeysi juda ham sodda ko’rinishda bo’lib, foydalanuvchilarga qulay 
holatda ishlab chiqilgan. CINEMA 4D interfeysida bir necha tillar mavjud bo’lib, kerakli tildan 
foydalanib ishlashimiz mumkin. Ular orasida: rus, ingliz, ispan, italyan, xitoy, koreys, nemis, 
fransuz tillari mavjud. Dastur yordamida binolarning tashqi va ichki ko’rinishini dizayni, kino va 
multfilmlar yaratish va boshqa ishlarni amalga oshiramiz. 
CINEMA 4Dda tasvir reallikka mos holatda yuqori darajadagi vizualizatsiyaga ega bo’ladi. 
Dasturning yana bir afzalliklaridan biri maxsus algoritmlar asosida render jarayoniga 3ds Max 
dasturiga nisbatan qisqa vaqt sarflanishidir. Yasalgan ob’ektlarni real hayotiy qilib chiqarish uchun 
teksturalardan foydalaniladi. CINEMA 4D dasturida keng qamrovli ishlash uchun qo’shimcha 
yordamchi paketlar ham mavjud bo’lib, bu paketlar ishlash samaradorligini oshiradi. 
Agar televizion texnologiyalar bo’yicha taxsil olayotgan yosh mutaxasislar bu dasturiy 
vosita bo’yicha yaxshi bilimga ega bo’lsalar kino va multfilm sanoati bilan bog’liq milliy va 
xalqaro loyihalarda muvaffaqiyatli ishtirok etadilar. CINEMA 4D dasturi yordamida ham yuqori 
jozibadorlikka, ham iqtisodiy samaradorlikka erishsak bo’ladi. Kino yoki ko’rsatuvlar uchun 
dekoratsiyalarga oshiqcha sarf xarajat qilish o’rniga CINEMA 4D dasturi yordamida sahnani 

---

250 
virtual yaratish orqali amalga oshirsak birinchidan sarf xarajatlar kamayadi ikkinchi tarafdan 
sahnani tahrirlash yo’li osonlashadi va qisqa vaqt sarflanadi. 
Xulosa qilib aytganda bu 3D grafikaga asoslangan dasturiy paket televizion texnologiyalar 
bo’yicha kadrlar tayyorlashda yuqori ahamiyatga ega bo’lgan vositadir. CINEMA 4D dasturi 
bo’yicha yuqori bilimga ega bo’lgan yosh mutaxassislar televideniya sohasi rivoji uchun o’zining 
munosib hissasini qo’shadilar.