Беркинов Б. Б. Институционал иқтисодиёт: Ўқув қўлланма. 3-нашр

 
 
пайдо бўлиш сабаби 
 
Капитализмнинг монополистик босқичга ўтиши, бу
 
ишлаб чиқариш ва капиталнинг 
сезиларли даражада марказлаштирилиши билан кузатилиб, жамиятда ижтимоий 
зиддиятларни келтириб чиқарди 
 
таҳлил методологияси 
 
математик аппарат ва неоклассиклар 
иқтисодий 
таҳлилининг 
маржинал 
принциплари
 
Германия 
тарихий 
мактабининг 
методологик воситалари
 
 
Асосий қоидалар 
 

моддий омиллар билан бир қаторда тарихий ривожланишдаги маънавий, 
аҳлоқий, ҳуқуқий ва бошқа омиллар иқтисодиётнинг ҳаракатлантирувчи кучи 
ҳисобланади; 

иқтисодий фанга “
институтлар
” тушунчасини олиб кирди. “Институтлар” – бу 
жамиятдаги расмий ва норасмий «ўйин қоидалари». Ушбу институтлар, хусусан, давлат, 
корпорациялар, касаба уюшмалари, ҳуқуқ, одоб-аҳлоқ, оила институти кабилар 
инсоннинг хатти-ҳаракатига таъсир кўрсатади; 

неоклассик ёндашувнинг қўлланилиши мумкин бўлган чегараларни тавсифлади, 

---

16 
хусусан: 
-
ахборотнинг тўлиқлиги; 
-
мукаммал рақобат (битимлар иштирокчиларининг минимал ўзаро боғлиқлиги); 
-
homo economicus; неоклассика инсонларнинг муайян турдаги хатти-ҳаракатини 
назарда тутади: инсон – аниқ мақсадга интилган ва рационал, яъни фойдалиликни, 
фойдани кўпайтириш вазифасини ўз олдига қўйган; – бошқанинг хатти-ҳаракатига нисбатан 
тўғри кутишларни шакллантиради; 

иқтисодий фанни ижтимоий фанлар билан интеграциялашга интилиш; 

ижтимоий-иқтисодий ҳодисаларни ижтимоий психология нуқтаи назаридан 
талқин этиш.
 
1.4-расм
.
 Институционализмнинг умумий белгилари 
Норасмий нормалар жамиятда расмий нормалар каби муҳим роль ўйнайди, 
чунки улар қуйидаги ўзига хос хусусиятларга эга: эволюциянинг давомийлиги; 
кўплаб соҳалар фақат расмий нормалар билан тартибга солинади; расмий 
қоидалар учун асос. 
Эски ва янги институтларни мувофиқлаштириш муаммоси: 
-
янги расмий институтлар ва эски расмий институтлар; 
-
янги расмий институтлар ва эски норасмий институтлар; 
-
янги норасмий институтлар ва эски норасмий институтлар.